پرسش . در جایى که پزشک زن در دسترس باشد، آیا لمس بدن زن از روى لباس، به وسیله پزشک مرد جایز است؟
همه مراجع: اصل لمس بدن زن نامحرم، از روى لباس حرام نیست ؛ ولى اگر تلذّذ و مفسده اى در بین باشد، جایز نیست.

پرسش . حکم نزدیکى از پشت در زمانى که زن حائض است، چیست؟
آیات عظام امام، خامنه اى و صافى: کراهت شدید دارد.1
آیات عظام بهجت، تبریزى و وحید: بنابر احتیاط واجب، جایز نیست.2
آیات عظام سیستانى و فاضل: اگر زن راضى باشد، کراهت شدید دارد و اگر راضى نباشد، بنابر احتیاط واجب جایز نیست.3
آیه اللّه  مکارم: در ایام پاکى با رضایت زن کراهت شدید دارد و در ایام عادت بنا بر احتیاط واجب جایز نیست.4
آیه اللّه  نورى: مطلقا جایز نیست.5

پرسش . آیا زن و شوهر، مى توانند در زمان حیض به جز نزدیکى، سایر استمتاعات را از یکدیگر داشته باشند؟
همه مراجع: آرى، جایز است ؛ ولى کامیابى از ناف تا زانوى او کراهت دارد، مگر آنکه از روى لباس باشد.1

پرسش. آیا شوهر مى تواند همسر را از تصرف در اموال خودش، نهى کند؟
همه مراجع: خیر، زن مى تواند هر گونه تصرفى در اموال خود انجام دهد و اجازه شوهر لازم نیست [ هر چند اجازه بگیرد، بهتر است].1
تبصره. در مورد نذر زن از اموال خودش، به مسأله «نذر زن» مراجعه شود.

پرسش . آیا زن مى تواند در اموال شوهر، بدون اجازه او تصرف کند؟
همه مراجع: خیر، باید اجازه بگیرد.1

پاسخ:

پرسش1 . آیا زن در انتخاب پوشش، باید مطیع همسر خود باشد؟
همه مراجع: خیر، اطاعت زن از شوهر، تنها در حقوق زناشویى و بیرون رفتن از منزل است و در امور دیگر، اطاعت از او واجب نیست.1

پرسش 2 . اگر شوهر پوشیدن لباس و یا آرایش خاصى را از همسرش درخواست کند، آیا اطاعت او بر زن واجب است؟
همه مراجع: اگر این درخواست در راستاى استمتاعات باشد و یا ترک آن باعث نفرت شوهر گردد، بر زن واجب است اطاعت کند. در غیر این صورت، واجب نیست.2

پرسش . آیا حضور در مراسم مذهبى (مثل نماز جمعه و راهپیمایى ) نیاز به اجازه شوهر دارد؟
همه مراجع (به جز تبریزى و مکارم ): آرى، باید با اجازه شوهر باشد.1
آیات عظام تبریزى و مکارم: بنابر احتیاط واجب، باید با اجازه شوهر باشد.2

پرسش . آیا براى گرفتن روزه هاى مستحبى، اجازه شوهر لازم است؟
همه مراجع (به جز بهجت، صافى و مکارم ): اگر با حق زناشویى شوهر منافات داشته باشد، بنابر احتیاط واجب باید اجازه بگیرد. امّا اگر شوهر او را از روزه گرفتن باز دارد، باید اطاعت کند ؛ هر چند با حق زناشویى او منافات نداشته باشد.1
آیات عظام بهجت و مکارم: بنابر احتیاط واجب، باید از شوهر اجازه بگیرد ؛ هر چند با حق زناشویى شوهر منافات نداشته باشد.2
آیه اللّه  صافى: اگر با حق شوهر منافات داشته باشد، باید از شوهر اجازه بگیرد و اگر منافات نداشته باشد، بنابر احتیاط واجب باید اجازه بگیرد. اگر شوهر او را از روزه گرفتن بازدارد، باید اطاعت کند ؛ هرچند با حق زناشویى او هم منافات نداشته باشد.3

پرسش . اگر شوهر از روى لجاجت و انتقام گیرى از زن، اجازه بیرون رفتن را به او ندهد، آیا اطاعت از او واجب است؟
همه مراجع: هر چند انتقام گیرى و اذیت کردن از سوى مرد، بر خلاف اخلاق اسلامى است ؛ ولى اگر به هر جهت اجازه ندهد، زن باید اطاعت کند.1

پرسش . آیا در دوران عقد ـ که دختر در خانه پدر و مادر زندگى مى کند ـ براى بیرون رفتن از خانه اجازه شوهر لازم است؟
آیات عظام امام، بهجت، صافى، فاضل، مکارم و نورى: آرى، در این فرض براى خروج از منزل پدر، اجازه شوهر لازم است.1
آیات عظام تبریزى و وحید: خیر، در این فرض اجازه شوهر، لازم نیست.2
آیه اللّه  سیستانى: اگر در شهرى که زندگى مى کنند، متعارف این است که دختر در این مدت از شوهر اجازه نمى گیرد ؛ در این صورت براى بیرون رفتن اجازه او لازم نیست و در غیر این صورت، باید اجازه بگیرد.3
آیه اللّه  فاضل: در این فرض بنا بر احتیاط واجب، براى خروج از منزل پدر، اجازه شوهر لازم است.4
تبصره. اگر زن در ضمن عقد، شرط کرده باشد که در این مدت، بدون اجازه او بیرون رود و یا عقد بر توافق قبلى واقع شده باشد ؛ در این صورت به فتواى همه مراجع، این شرط نافذ است و دیگر اجازه شوهر لازم نیست.

پرسش . آیا زن مى تواند بعد از گذشت چند سال از ازدواج، اجرت کار در  منزل را از شوهر مطالبه کند؟

همه مراجع: اگر زن، کار در منزل را به قصد گرفتن اجرت انجام داده و به امر و  درخواست شوهر بوده است؛ حق مطالبه اجرت را بر طبق ارزش آن در زمان کار دارد.[1]

پرسش . مردى با دخترى دانشجو ازدواج مى کند ؛ آیا پس از آن، شوهر مى تواند او را از ادامه تحصیل باز دارد؟
همه مراجع (به جز نورى): اگر در ضمن عقد، شرط نشده که زن به تحصیل خود ادامه دهد و یا عقد بر طبق این شرط و توافق واقع نشده است، زن نمى تواند بدون اذن شوهر، از منزل خارج شود. در غیر این صورت، مى تواند به تحصیل خود ادامه دهد.1
آیه اللّه  نورى: اگر تحصیل دختر باعث تضییع حق شوهر نباشد، مى تواند بدون اذن او، به تحصیل خود ادامه دهد.2

پرسش 422 . اگر مرد به هر علتى اجازه ادامه تحصیل و مانند آن را به زن ندهد، آیا زن هم مى تواند نسبت به او تمکین نکند؟
همه مراجع: در فرض یاد شده، زن چنین حقى ندارد و باید تمکین کند.3

پرسش. اگر شوهرى، همسرش را از صله رحم ـ به ویژه دیدار والدین ـ منع کند، تکلیف زن چیست؟ آیا مى تواند بدون اجازه او به دیدن آنان برود؟
همه مراجع (به جز مکارم): خیر، نمى تواند بدون اجازه شوهر به دیدار آنان برود و صله رحم منحصر به رفت و آمد نیست ؛ بلکه با احوال پرسى و پیغام فرستادن از طریق تلفن، نامه و مانند آن نیز محقّق مى شود.1
آیه اللّه  مکارم: براى صله رحم به ویژه والدین و یادگیرى واجبات دینى که بدون خروج از منزل امکان پذیر نیست، اجازه شوهر لازم نیست.2

پرسش . آیا همین اندازه که زن بداند شوهرش براى بیرون رفتن از منزل راضى است، کفایت مى کند یا اینکه باید از او اجازه بگیرد؟
همه مراجع: اگر مى داند که شوهرش راضى است، کفایت مى کند و اجازه گرفتن لازم نیست.1

پرسش . هنگام ازدواج (در ضمن عقد ) با شوهرم شرط کردم که اجازه ادامه تحصیل در دانشگاه را به من بدهد ؛ آیا اکنون مى  تواند از شرط خود دست بردارد و اجازه ندهد؟
همه مراجع: خیر ؛ شما مى توانید بدون اجازه شوهرتان، به تحصیل ادامه دهید.1

پرسش . در جایى که بیرون رفتن زن با حق شوهر منافات نداشته باشد (مانند اینکه شوهر سر کار است )، آیا باز اجازه او لازم است؟
همه مراجع (به جز تبریزى و مکارم ): آرى، اجازه شوهر در این فرض نیز لازم است.1
آیات عظام تبریزى و مکارم: بنابر احتیاط واجب، در این فرض نیز اجازه شوهر لازم است.2

پرسش . آیا پسر بچه ممیز، مى تواند به مو و بدن نامحرم نگاه کند؟

همه مراجع (به جز مکارم و تبریزى): پسر بچه ممیز تکلیف ندارد و نگاهش به زن بى اشکال است؛ ولى بنابر احتیاط واجب، زن باید بدن و موى خود را از پسر بچه ممیزى که نگاهش به زن، باعث تحریک شهوت او مى شود، بپوشاند.[1]

آیات عظام تبریزى و مکارم: پسر بچه ممیز تکلیف ندارد و نگاهش به زن بى اشکال است؛ ولى بهتر ست زن بدن و موى خود را از او بپوشاند.[2]

تبصره. حکم «نگاه پسر بچه ممیز به زن بى اشکال است» در رساله هاى عملیه نیامده است؛ ولى از آنجا که فقیهان یکى از نشانه هاى تکلیف را بلوغ مى دانند، پسر بچه ممیز مشمول آن قرار نمى گیرد.

پرسش . آیا زن بعد از عقد ازدواج، مى تواند از سکونت در شهرى خاص امتناع ورزد؟
همه مراجع: خیر، چنین حقى ندارد ؛ مگر آنکه در ضمن عقد شرط کرده باشد [ و یا عقد بر این توافق واقع شده باشد].1

پرسش . اگر زن بعد از نزدیکى با همسرش، مهرش را از شوهر بطلبد ؛ ولى او قادر به پرداخت آن نباشد، تکلیف چیست؟
همه مراجع: اگر شوهر به جز خانه و اثاث آن و چیزهاى دیگرى که به آنها نیاز دارد و یا در شأن او است، چیز دیگرى نداشته باشد، زن نمى تواند مهر خود را از او مطالبه کند ؛ بلکه باید صبر کند تا او بتواند بدهى خود را بپردازد.1

پرسش . آیا زن حق دارد از زندگى کردن در خانه اى که پدر و مادر شوهر هستند، امتناع ورزد و منزل جداگانه اى درخواست کند؟
همه مراجع: بر شوهر واجب است مسکن مناسب شأن زن و متعارف محل، تهیه کند و منزل جداگانه لازم نیست ؛ مگر آنکه داشتن منزل جداگانه، از شئون آن زن باشد.1

پرسش . در دوران عقد تا عروسى ـ که دختر در خانه پدر به سر مى برد ـ آیا تأمین نفقه او بر عهده شوهر است؟
آیات عظام امام، بهجت، خامنه اى، صافى، فاضل، مکارم و نورى: در فرض یاد شده اگر زن تمکین داشته باشد، نفقه او بر شوهر واجب است.1
آیات عظام تبریزى و وحید: خیر، در این فرض بر عهده شوهر نیست.2
آیه اللّه  سیستانى: اگر در شهرى که زندگى مى کنند، متعارف این است که نفقه دختر را خانواده اش مى دهد، بر عهده شوهر چیزى نیست. در غیر این صورت، پرداخت نفقه، وظیفه شوهر است.3
تبصره. اگر با مطالبه زن، مرد نفقه را در این مدت نپردازد (طبق فتواى کسانى که مى گویند نفقه او بر عهده شوهر است )، زن مى تواند در آینده قیمت نفقه پرداخت نشده در این دوران را، از شوهر مطالبه کند.

پرسش . اگر زن درآمد کافى داشته باشد، آیا شوهر مى تواند از پرداخت نفقه به همسر خود امتناع ورزد؟
همه مراجع: خیر ؛ هر چند زن درآمد کافى نیز داشته باشد، باز نفقه او بر شوهر واجب است.1

پرسش . چنانچه مردى نفقه همسرش را ندهد و یا از آن کم بگذارد، زن چگونه مى تواند نفقه خود را از او استیفا نماید؟
آیات عظام امام، بهجت و فاضل: نخست باید به حاکم شرع مراجعه کند و با عدم دسترسى به او، با چند نفر از افراد عادل در میان بگذارد تا از این طریق، او را بر پرداخت نفقه ملزم کنند و اگر این راه ها ممکن نبود، مى تواند مخارج زندگى خود را بدون اجازه از مال شوهر بردارد.1
آیات عظام تبریزى، سیستانى، صافى، مکارم و نورى: اگر ممکن است، مى تواند مخارج زندگى خود را بدون اجازه از مال شوهر بردارد.2
آیه اللّه  وحید: مى تواند از طریق متصدى امور حسبیه، شوهر را بر پرداخت نفقه ملزم کند و اگر ممکن نشد، مى تواند خرجى خود را بدون اجازه، از مال شوهر بردارد و احتیاط واجب آن است که این کار با اجازه حاکم شرع باشد.3
تبصره. به فتواى آیه اللّه  سیستانى و آیه اللّه  مکارم شیرازى، در فرض یاد شده، تصرف در اموال شوهر باید با اجازه حاکم شرع باشد.

پرسش . آیا بدهى هاى شرعى زن ـ از قبیل کفاره، خمس، رد مظالم و... ـ بر عهده شوهر است؟
همه مراجع: خیر، پرداخت این نوع بدهى ها بر شوهر واجب نیست و اگر زن مال دارد، باید خودش بدهد. در غیر این صورت، تکلیفى ندارد.1

پرسش. آیا علاوه بر نفقه و نیازهاى ضرورى زن، نیازهاى دیگر او نیز ـ از قبیل خرید کتاب، انفاق به فقیران، هدیه دادن، برپا کردن مجالس روضه خوانى و جشن ائمه (علیهم السلام)  ـ بر شوهر واجب است؟
همه مراجع: خیر، تأمین نیازهاى یاد شده، براى شوهر واجب نیست.1

پرسش. مقدار مهرالسنه را بیان کنید؟
همه مراجع: «مهر السنه» مقدار مهرى است که نبى اکرم (صلی الله علیه و آله)  براى همسران خود و حضرت زهرا (علیهاالسلام)  قرار داد. مقدار آن پانصد درهم است و هر درهم، معادل 6/12 نخود نقره سکه دار است. در مجموع برابر 6300 نخود (یا 5/262 مثقال ) مى شود و قیمت آن در هر زمان، تابع نرخ همان زمان است.1

پرسش . اگر به اعتقاد اینکه، دختر باکره است با او ازدواج کند، آن گاه بعد از عقد متوجه شود که بکارتش از بین رفته ؛ آیا عقد صحیح است؟ آیا از مهر چیزى کسر مى شود؟
همه مراجع: آرى، عقد صحیح است و باید مقدار تفاوت مهریه دختر باکره و غیرباکره اى که همانند و هم شأن او هستند، در نظر گرفت و به نسبت آن از مهریه او کم کرد. به عنوان مثال اگر مهریه این دختر صد سکه و مهریه دختر باکره هم شأن او، هشتاد سکه و مهریه دختر غیرباکره هم شأن او، شصت سکه طلا باشد ؛ در این صورت شوهر مى تواند هفتاد و پنج سکه طلا به همسرش بدهد.1

  پرسش . اگر مردى قصد پرداختن مهریه همسرش را نداشته باشد، آیا این عقد آنها باطل است؟
همه مراجع: عقد صحیح است و مرد باید مهریه را بپردازد.1

قال الصادق (علیه السلام):

السراق ثلاثه:

 مانع الزکوه و مستحل مهور النساء و کذلک من استدان دینا  و لم ینو قضائه‏.2

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

 دزدها سه قسمند:

1. آنکه زکات ندهد،

2. آنکه مهریه زنان را براى خود حلال بداند (و قصد پرداخت آن را نداشته باشد.)

3. کسى که قرض کند و قصد دادن آن را نداشته باشد.

پرسش . اگر مردى با زنى که در عدّه است از روى جهل به مسأله، عقد دائم یا موقت بخواند ؛ آیا این زن بر او حرام ابدى مى شود؟
همه مراجع (به جز مکارم ): اگر هر دو نمى دانستند که ازدواج با زن عدّه دار حرام است ؛ چنانچه مرد (در زمان عدّه ) با او نزدیکى کرده باشد، آن زن بر او حرام ابدى مى شود. اما اگر نزدیکى نکرده باشد، تنها عقد باطل است و مى توانند پس از پایان عدّه، با یکدیگر ازدواج کنند.1
آیه اللّه  مکارم: اگر وکیل عقد را در عدّه خوانده باشد حرام ابدى نمى شود.

پرسش . آیا ازدواج با شخصى که نماز نمى خواند، جایز است؟
همه مراجع: ازدواج با او جایز است ؛ ولى کراهت دارد. 1ولی اگر موجب گمراهی شود اشکال دارد!

تبصره. ازدواج با فرد فاسق کراهت دارد و کسى که نماز نمى خواند، مصداق بارز فسق شمرده مى شود.

 رسول گرامى اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم ):

«مَنْ اَعانَ على تارکَ الصلاة بلقمة او کسوة فکانَّما قتل سبعین نبیّاً اوَّلهم آدم وآخَرهم محمّد»"

کسى که به تارک نماز با دادن طعامى یا لباسى کمک رساند مثل این است که هفتاد پیغمبر را کشته و به قتل رسانده که اوّل آنها حضرت آدم u  و آخر ایشان حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلّم )  است."2

پرسش1 . شخصى پس از بلوغ با پسر بچه اى نابالغ، وطى (لواط ) کرده ؛ بعد خواهر او را گرفته است. پس از ازدواج متوجه مى شود که ازدواج با او حرام بوده ؛ اکنون تکلیف چیست؟
همه مراجع (به جز تبریزى ): در فرض یاد شده، آن زن بر مرد حرام است و باید از اوجدا شود و نیاز به طلاق هم ندارد.1
آیه اللّه  تبریزى: بنا بر احتیاط واجب زن بر مرد حرام است و باید از او جدا شود و بنا بر احتیاط طلاق هم بدهد.2

پرسش2 . اگر لواط کننده و لواط دهنده هر دو نابالغ باشند، آیا باز ازدواج با خواهر لواط دهنده حرام مى شود؟
آیات عظام امام، بهجت و نورى: آرى، ازدواج با خواهر او حرام مى شود.3
آیات عظام تبریزى، صافى، فاضل و مکارم: خیر، ازدواج با خواهر او حرام نمى شود.4
آیات عظام سیستانى و وحید: بنابر احتیاط واجب، ازدواج باخواهر او حرام نمى شود.5

پرسش . اگر مرد هنگام اجراى عقد ازدواج، مهریه اى را قرار دهد که مى داند قدرت پرداخت آن را ندارد ؛ آیا این عقد باطل است؟
همه مراجع: خیر، عقد صحیح است و باید مهریه اى را که تعیین کرده، به زن بپردازد.1

پرسش . حکم ازدواج دختر شیعه با مردى از اهل تسنن چیست؟
همه مراجع (به جز بهجت، تبریزى و وحید ): ازدواج دختر شیعه با مرد سنى، مکروه است ؛ ولى اگر بترسد که بر اثر ازدواج با او به گمراهى بیفتد، جایز نیست.1
آیات عظام بهجت، تبریزى و وحید: اگر بترسد که بر اثر ازدواج با او به گمراهى بیفتد، جایز نیست و در غیر این صورت بنا بر احتیاط واجب، با او ازدواج نکند.2
تبصره. ازدواج با برخى از فرقه ها مانند: غلات، ناصبى ها و خوارج ـ که خود را مسلمان مى پندارند، ولى در حقیقت محکوم به کفر هستند ـ جایز نیست.

پرسش . آیا زن مى تواند در ضمن عقد ازدواج، شرط کند که شوهر او همسر دوم اختیار نکند؟
آیات عظام امام، بهجت، خامنه اى، فاضل، مکارم و نورى: خیر، این شرط صحیح و نافذ نیست ؛ ولى اگر شرط کند که: «زن وکیل شوهر باشد، چنانچه شوهر ازدواج مجدد نماید، خود را طلاق دهد»، صحیح است.1
آیات عظام تبریزى، سیستانى و صافى: آرى، این شرط صحیح و نافذ است و اگر شوهر بعد از ازدواج، به این شرط عمل نکرد و ازدواج مجدد نمود، گناه کرده است.2
آیه اللّه  وحید: بنابر احتیاط واجب، این شرط صحیح و نافذ نیست ؛ ولى اگر شرط کند که: «زن وکیل شوهر باشد، چنانچه شوهر ازدواج مجدد نماید، خود را طلاق دهد»، صحیح است.3

پرسش . در صورتى که ولى دختر باکره، به اصل ازدواج دخترش با جوانى راضى است ؛ ولى نسبت به خصوصیات ازدواج (مانند مقدار مهر و تعیین زمان عقد و عروسى و... ) مخالف است و خود پسر و دختر توافق دارند ؛ آیا در این صورت هم اجازه پدر لازم است؟
همه مراجع: اگر پدر با اصل ازدواج موافق است، ولى نسبت به خصوصیات آن مخالف باشد ؛ در این صورت اجازه او لازم نیست و عقد صحیح است.1

پرسش . در صورتى که دختر و پسرى هم کفو باشند ؛ ولى پدر دختر مخالف ازدواج آنها باشد، آیا باز هم رضایت او لازم است؟ (باید توجه داشت دختر بالغ و رشیده است و نیاز به ازدواج دارد )؟
همه مراجع (به جز بهجت، تبریزى و صافى ): اگر پسر ـ شرعا و عرفا ـ کفو و همتاى دختر باشد، اجازه پدر لازم نیست.1
آیات عظام بهجت و تبریزى: اگر پسر ـ شرعا و عرفا ـ کفو و همتاى دختر باشد و ازدواج هم به مصلحت او باشد، اجازه پدر لازم نیست.2
آیات عظام خامنه اى و صافى: اگر پسر ـ شرعا و عرفا ـ کفو و همتاى دختر باشد و کفو دیگرى نیز پیدا نشود، اجازه پدر لازم نیست.3

پرسش . آیا دختر و پسر عاقل و بالغ، مى توانند بدون اطلاع خانواده براى ازدواج با هم صحبت کنند و سپس خانواده را مطلع سازند؟
همه مراجع: خواستگارى و گفت وگوى پیش از عقد، اگر مفسده نداشته و بدون قصد لذت و ترس افتادن در گناه باشد، اشکال ندارد.1

پرسش . دختر باکره رشیده اى که پدرش فوت کرده، اجازه چه کسى براى عقد او لازم است؟
همه مراجع (به جز مکارم ): در ازدواج با دختر باکره به جز اجازه پدر و یا جد پدرى، اجازه فرد دیگرى لازم نیست.1
آیه اللّه  مکارم: در صورت فوت پدر و جدّ پدرى، عقد موقت دختر با اجازه حاکم شرع باشد.

پرسش . اگر پدر دختر به ازدواج دائم با جوانى اجازه دهد ؛ آیا آنان مى توانند براى آشنایى از خصوصیات یکدیگر، بدون اطلاع خانواده او، عقد موقت بخوانند؟
همه مراجع: در این فرض نیز اعتبار اجازه پدر براى خواندن عقد موقت ساقط نمى شود1.

پرسش . اگر دختر باکره اى شوهر کند و بدون اینکه با او نزدیکى شود، طلاق بگیرد ؛ آیا ازدواج با او نیاز به اجازه پدر دارد؟
آیات عظام امام، سیستانى و نورى: آرى، باید با اجازه او باشد.1
آیات عظام بهجت، تبریزى، خامنه اى، صافى، فاضل، مکارم و وحید: بنابر احتیاط واجب، باید با اجازه او باشد.2

پرسش . اگر دختر بکارتش را در دوران کودکى از دست داده باشد (البته نه از راه نامشروع ؛ بلکه مثلاً با بازى و ورزش )، آیا در ازدواج با او، اجازه پدرش شرط است؟
همه مراجع: این دختر حکم دختر باکره را دارد.1

پرسش . اگر دختر گفت: پدر و مادرم رضایت قلبى به ازدواج دارند ؛ آیا مى توان به گفته او بدون اذن پدر با او ازدواج کرد؟
همه مراجع: در اذن پدر، اظهار لازم است و رضایت قلبى کافى نیست.1

پرسش . اگر مرد مقلد مرجعى باشد که معتقد است ازدواج موقت دختر باکره بدون اجازه پدرش جایز نیست ؛ ولى دختر مقلد کسى است که مى گوید اجازه پدر لازم است ؛ آیا مرد مى تواند این دختر را بدون اجازه پدرش عقد کند؟
همه مراجع: در این فرض نیز باید با اجازه پدر دختر باشد.1

پرسش . ما دو نفر همکار مجرد هستیم، براى آنکه روابط مان از نظر شرعى دچار مشکل نشود و به گناه کشیده نشویم، مى توانیم بدون اجازه پدر دختر، ازدواج موقت کنیم؟
همه مراجع: روابط کارى و تحصیلى باعث نمى شود، اذن پدر یا جد پدرى دختر از اعتبار بیفتد.1

پرسش . آیا در عقد ازدواج، شاهد گرفتن لازم است؟
همه مراجع: خیر، در عقد ازدواج ـ خواه دائم یا موقت ـ حضور شاهد لازم نیست.1

پرسش . آیا جایز است عقد ازدواج را از طریق چت و به صورت آنلاین و زنده، اجرا کرد؟
همه مراجع: اگر شرایط صحت عقد را رعایت کنند و صداى یکدیگر را بشنوند و بین جملات آنان فاصله طولانى نیفتد، اشکال ندارد و عقد صحیح است.1

پرسش. آیا عقد و نکاح معاطاتى نیز جایز است؟ به عنوان مثال پسر انگشترى را در دست دختر کند به قصد اینکه همسر یکدیگر شوند، بى آنکه صیغه عقد بخوانند؟
همه مراجع: ازدواج معاطاتى، درست نیست و باید صیغه بخوانند.1

پرسش . اگر پدر و مادر فرزندان خود (پسر یا دختر ) مجبور سازند با شخص غیر مورد علاقه خود ازدواج کنند، آیا عقد صحیح است؟
همه مراجع: خیر، در فرض یاد شده عقد باطل است.

پرسش . آیا خود مرد مى تواند از طرف زن، وکیل شود و عقد را بخواند؟
همه مراجع: آرى، مى تواند.1