پرسش . حکم نگاه زن به بدن پسر بچه ممیز (به جز عورت او) چیست؟

همه مراجع (به جز بهجت): بدون قصد لذت اشکال ندارد.[1]

آیه اللّه  بهجت: اگر خوب و بد را مى فهمد، بنابر احتیاط واجب نگاه به بدن او جایز نیست.[2]

پرسش . نگاه مرد به بدن مرد و زن به بدن زن، تا چه حدودى جایز است؟

همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، مى توانند به تمام بدن یکدیگر [به جز عورت] نگاه کنند.[1]

پرسش . زن و مرد محرم تا چه اندازه مى توانند به بدن یکدیگر نگاه کنند؟

همه مراجع (به جز مکارم): اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، مى توانند به تمام بدن یکدیگر [به جز عورت] نگاه کنند.[1]

آیه اللّه  مکارم: اگر قصد لذت و ترس افتادن به حرام نباشد، مى توانند تنها به آن مقدارى که در میان محارم، نپوشاندنش معمول است، نگاه کنند و در غیر آن (مثلاً ما بین ناف تا زانوها) بنابر احتیاط واجب، نگاه به آن جایز نیست.[2]

پرسش. حکم نگاه کردن زن به بازو و آرنج مرد نامحرم چیست؟

آیات عظام امام، خامنه اى، صافى: جایز نیست.[1]

آیه اللّه  بهجت: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.[2]

آیات عظام تبریزى، سیستانى، فاضل، مکارم، نورى و وحید: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشکالى ندارد.[3]

پرسش. آیا همان گونه که نگاه مرد به زن حرام است، نگاه زن به مرد نیز حرام است؟

همه مراجع (به جز بهجت و سیستانى): آرى، نگاه زن به بدن مرد نامحرم [به جز سر، گردن و دست ها و جاهایى که معمولا آن را نمى پوشانند ]حرام است؛ هر چند بدون قصد لذت باشد.[1]

 آیات عظام بهجت و سیستانى: نگاه زن به بدن مرد نامحرم با قصد لذت حرام است و بنابر احتیاط واجب بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام هم نیز [به جز قسمتى از بدن که معمولا آن را نمى پوشانند مانند سر و دست ها ]جایز نیست.[2]

پرسش. آیا زنان مى توانند به حجم بدن مرد نامحرم (مانند پشت و سینه) از روى لباس نگاه کنند؟

همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشکال ندارد.[1]

پرسش . اگر توالت خانه رو یا پشت به قبله ساخته شده باشد، وظیفه هنگام تخلى چیست؟
همه مراجع: باید هنگام تخلّى طورى بنشیند که بدن به سمت یا پشت به قبله قرار نگیرد.1
تبصره 1. آیه اللّه  سیستانى در مسئله احتیاط واجب دارند.
تبصره 2. هنگام تطهیر رو یا پشت به قبله بودن، اشکال ندارد.

پرسش. آیا جایز است چاه آشپزخانه و توالت یکى باشد؟
همه مراجع: آرى، اشکال ندارد ؛ ولى بهتر است از یکدیگر جدا باشند. در هر حال سعى شود مانند نان و... در آن ریخته نشود.1

پرسش . آبى که هنگام کشیدن سیفون توالت به بدن ترشح مى کند پاک است؟
همه مراجع: اگر هنگام کشیدن سیفون، شیلنگ متصل به شیر آب به آن جارى باشد، ترشحات پاک است.1

پرسش . هنگام تطهیر نجاست گاهى آب لوله کشى در اثر رسیدن به عین نجاست به بدن ترشّح مى کند، حکم این ترشح چیست؟
همه مراجع: با توجه به اینکه آب لوله کشى، به کر متصل است، ترشّح آن پاک است ؛ مگر آنکه عین نجاست در آب ترشح شده، دیده شود.1

پرسش . هنگام تخلّى، مخرج بول باید چند مرتبه شسته شود؟
آیات عظام امام، بهجت، سیستانى، فاضل و نورى: اگر بعد از برطرف شدن بول، یک بار شسته شود، کفایت مى کند (خواه با آب شیلنگ باشد یا آب قلیل ).1
آیات عظام تبریزى، خامنه اى و صافى: اگر شستن با شیلنگ متصل به آب لوله کشى شهر باشد، (بعد از برطرف شدن بول ) ؛ یک مرتبه شسته شود، کفایت مى کند ؛ ولى اگر با آب قلیل باشد، بنابر احتیاط واجب، باید دو مرتبه شسته شود.2
آیه اللّه  مکارم: اگر شستن با شیلنگ، متصل به آب لوله کشى شهر باشد، (بعد از برطرف شدن بول ) یک مرتبه شسته شود، کفایت مى کند ؛ ولى اگر با آب قلیل باشد، باید دو مرتبه شسته شود.3

پرسش . گاهى به مدت کوتاهى و به طور موقت لباس شوهرم را در منزل مى پوشم، آیا این کار جایز است؟
همه مراجع (به جز امام و بهجت ): خیر، اشکال ندارد.1
آیات عظام امام و بهجت: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.2

پرسش . حکم استفاده از قلمدان، عطردان، سرمه دان و مانند آن که از طلا یا نقره ساخته شده، چیست؟
همه مراجع (به جز بهجت، صافى و مکارم ): استفاده از آن اشکال ندارد (هر چند بهتر است از آنها اجتناب شود ).1
آیه اللّه  بهجت: استفاده از آن جایز نیست.2
آیات عظام صافى و مکارم: استفاده از آن بنابر احتیاط واجب جایز نیست.3

پرسش . نوشیدن چاى از استکان هایى که گیره اش طلا یا نقره است، چه حکمى دارد؟
همه مراجع: اگر به گونه اى است که بعد از برداشتن استکان، به گیره استکان ظرف گفته شود، چاى خوردن از آن اشکال دارد.1
تبصره. آیه اللّه  مکارم گیره استکان را ظرف نمى دانند.

پرسش . آیا استفاده از ظرف هاى طلا و نقره جایز است؟
آیات عظام امام، بهجت و خامنه اى: نگه دارى و به کارگیرى آنها در زینت اتاق اشکال ندارد ؛ ولى استفاده هاى دیگر از آنها (مانند خوردن و آشامیدن ) حرام است.1
آیات عظام تبریزى و سیستانى: خوردن و آشامیدن از ظرف هاى طلا و نقره حرام است و بنابر احتیاط واجب، هرگونه استفاده دیگر نیز جایز نیست ؛ ولى نگه دارى و یا به کارگیرى آنها در زینت اتاق و مانند آن اشکال ندارد.2
آیات عظام صافى و مکارم: خوردن و آشامیدن از ظرف هاى طلا و نقره حرام است و بنابر احتیاط واجب، هرگونه استفاده دیگر، حتى نگه دارى آنها نیز جایز نیست.3
آیه اللّه  فاضل: نگه دارى آنها اشکال ندارد ؛ ولى استفاده هاى دیگر مانند خوردن و آشامیدن و حتى به کارگیرى آنها در زینت اتاق حرام است.4
آیه اللّه  نورى: خوردن و آشامیدن از ظرف هاى طلا و نقره و هرگونه استفاده دیگر، حتى نگه دارى آنها نیز حرام است.5
آیه اللّه  وحید: خوردن و آشامیدن از ظرف هاى طلا و نقره حرام است و بنابر احتیاط واجب، هرگونه استفاده دیگر، هر چند به کارگیرى آن در زینت اتاق نیز جایز نیست ؛ ولى نگه دارى آنها اشکال ندارد. 6

پرسش. حکم خونى که گاهى در تخم مرغ پیدا مى شود، چیست؟
آیات عظام امام و فاضل: این خون پاک است ؛ ولى بنابر احتیاط واجب، باید از خوردن آن اجتناب کرد و اگر خون را با زرده تخم مرغ، به هم بزنند که از بین برود، خوردن آن اشکال ندارد.1
آیات عظام بهجت، تبریزى، صافى، نورى، مکارم و وحید: این خون بنابر احتیاط واجب نجس است و باید از آن اجتناب شود. اگر خون در زرده باشد (تا پوست نازک روى آن پاره نشده )، سفیده پاک است.2
آیه اللّه  سیستانى: این خون نجس نیست ؛ ولى احتیاط مستحب آن است که از آن اجتناب شود. اگر خون در زرده باشد [ تا پوست نازک روى آن پاره نشده]، سفیده پاک است.3
آیه اللّه  خامنه اى: این خون پاک است ؛ ولى خوردن آن حرام مى باشد و اگر خون را با زرده تخم مرغ، به هم بزنند که از بین برود، خوردن آن اشکال ندارد.4

پرسش . اگر هنگام خوردن غذا، دهان خونى شود ؛ آیا خوردن لقمه اى که در دهان است، جایز است؟
همه مراجع (به جز مکارم و نورى ): خوردن لقمه نجس شده، حرام است ؛ ولى اگر خون به حدى کم باشد که به واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بین مى رود، پاک است و فرو بردن آن اشکال ندارد.1
آیه اللّه  مکارم: خوردن لقمه نجس شده حرام است ؛ ولى اگر خون به حدى کم باشد که به واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بین مى رود، پاک است و فرو بردن آن اشکال ندارد ؛ ولى عمدا این کار را نکند.2
آیه اللّه  نورى: خوردن لقمه نجس شده، حرام است ؛ هر چند خون به حدى کم باشد که واسطه مخلوط شدن با آب دهان، از بین مى رود.3

پرسش. خوردن پلویى که کشمش یا خرماى جوشیده در آن استفاده شده، چه حکمى دارد؟
همه مراجع (به جز بهجت ): اشکال ندارد.1
آیه اللّه  بهجت: اگر خرما یا کشمش خود به خود یا با پختن جوش بیاید، بنابر احتیاط واجب، نجس و خوردن آن جایز نیست.2

پرسش. آیا غذایى که گربه به آن دهان زده، نجس است؟
همه مراجع: خیر نجس نیست.1

تبصره: نه تنها گربه بلکه سایر حیوانات حرامگوشت غیر سگ و خوک که نجس العین هستند آب دهانشان پاک است و اگر از ظرفی غذا بخورند یا از آن آب بخورند، آن ظزف نجس نمی شود و می توان از با آن آب وضو گرفت.

پرسش . آیا غذایى که نجس شده، خوراندن آن به بچه جایز است؟
همه مراجع (به جز صافى ): آرى جایز است.1
آیه اللّه  صافى: اگر براى بچه ضرر داشته باشد، خوراندن آن به بچه جایز نیست.

عنوان: رساله دانشجویى (پاسخ به 640 سوال در مورد احکام مبتلی به و مورد نیاز)

احکام تقلید، احکام نماز و روزه، احکام ازدواج، احکام نگاه و پوشش، احکام موسیقى، احکام بانکى، احکام پزشکى، احکام خارج از کشور، احکام ویژه دانشجویى و... (مطابق با نظر ده تن از مراجع عظام) نام پدیدآور:سیدمجتبى حسینى ؛

تنظیم و نظارت نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، معاونت مطالعات راهبردى ـ اداره مشاوره و پاسخ.

فهرست اجمالى
فهرست تفصیلى ···
مقدمه ···
احکام تقلید ···
احکام وضو ···
احکام غسل ···
احکام جنابت ···
احکام استمنا ···
احکام تیمم ···
احکام اسماى متبرکه ···
احکام نماز ···
احکام نماز و روزه اساتید و دانشجویان ···
احکام روزه ···
احکام اول ماه ···
احکام زکات فطره ···
احکام اعتکاف ···
احکام خمس ···
احکام نذر ···
احکام موسیقى و جشن ها ···
احکام پوشش ···
احکام نامحرم ···
احکام نگاه ···
احکام ازدواج ···
احکام زن و شوهر ···
احکام پزشکى ···
احکام آموزشى ···
احکام امر به معروف ···
احکام منزل ···
احکام مالى ···
احکام بانکى ···
احکام غیرمسلمانان و خارج از کشور ···
احکام کپى رایت ···
احکام ویژه دانشجویى ···
کلیدواژه ها (به ترتیب حروف الفبا) ···
اصطلاح شناسى ···
کتابنامه

پرسش. آیا لباس و فرش نجس و مانند آن، با آفتاب پاک مى شود؟
همه مراجع: خیر، آفتاب با شرایطى تنها مى تواند چیزهاى ثابت از قبیل در، دیوار و پنجره را پاک کند ؛ ولى لباس و فرش و مانند آن که قابل نقل و انتقال است، با آفتاب پاک نمى شود.1

پرسش . اگر دیوار اتاق یا برخى اثاث آن، نجس شود، آیا تطهیر آنها واجب است؟
همه مراجع: خیر، تطهیر آنها واجب نیست. تنها براى صحّت نماز، باید لباس نمازگزار و محل گذاشتن پیشانى( مانند مهر ) پاک باشد.1

پرسش . اگر ظرف یا وسیله اى نجس شده و به دیگرى داده یا فروخته شود ؛ آیا باید به او اعلام شود؟
همه مراجع (به جز امام، مکارم و نورى ): اگر بداند که باعث نجس شدن غذا یا آب آشامیدنى یا آب وضو و غسل او مى شود، باید به او اطلاع دهد.1
آیات عظام امام، مکارم و نورى: اگر بداند که باعث نجس شدن غذا یا آب آشامیدنى یا آب وضو و غسل او مى شود، بنابر احتیاط واجب، باید به او اطلاع دهد.2

پرسش. اگر فرش کسى نجس باشد و ببیند دیگران با پاى مرطوب بر آن قدم مى گذارند، تکلیف چیست؟
آیات عظام امام، خامنه اى، صافى، فاضل و نورى: لازم نیست به آنان بگوید.1
آیه اللّه  بهجت: خیر، لازم نیست به او بگوید ؛ مگر اینکه با او طورى معاشرت داشته باشد که اگر نگوید، لوازم مشترک بین آن دو نجس خواهد شد.2
آیه اللّه  تبریزى: اگر در معرض این باشد که نجاست به خوردنى ها و آشامیدنى ها سرایت کند، باید به آنان بگوید.3
آیه اللّه  سیستانى: اگر او باعث این امر شده باشد، با دو شرط باید به وى بگوید: یکى اینکه در معرض این باشد که نجاست به خوردنى ها و آشامیدنى هاى او سرایت کند و دیگر آنکه احتمال بدهد آنان به گفته او ترتیب اثر مى دهند ؛ ولى اگر بداند ترتیب اثر نمى دهند، گفتن لازم نیست.4
آیه اللّه  مکارم: بنابر احتیاط به آنان بگوید.5
آیه اللّه  وحید: اگر او باعث این امر شده و در معرض این باشد که نجاست به خوردنى ها و آشامیدنى ها سرایت کند، باید به آنان بگوید.6

پرسش. اگر لباس نجس شده باشد ؛ آیا هنگام فروختن به دیگرى و یا هدیه دادن و مانند آن، باید به او اعلام شود (با توجه به اینکه مى دانیم با آن نماز مى خواند )؟
همه مراجع (به جز مکارم ): خیر، در مورد لباس، اطلاع دادن نجاست آن به دیگرى واجب نیست ؛ چه اینکه پاک بودن لباس، شرط واقعى نیست.1
آیه اللّه  مکارم: اگر بداند که با آن لباس نماز مى خواند، بنابر احتیاط واجب، باید به او اطلاع دهد.2

پرسش . چگونه موکتى که به زمین چسبیده و به بول نجس شده، پاک مى شود؟
آیات عظام امام، خامنه اى، فاضل و نورى: اگر بعد از برطرف ساختن عین نجاست، توسط شیلنگى که به آب لوله کشى شهر متصل است، یک بار روى آن آب ریخته شود، پاک مى گردد و احتیاط واجب آن است که موکت طورى فشار یا حرکت داده شود که آب داخل آن خارج شود.1
آیات عظام بهجت و صافى: اگر بعد از برطرف ساختن عین نجاست توسط شیلنگى که به آب لوله کشى شهر متصل است، یک بار روى آن آب ریخته شود، پاک مى گردد و فشار یا حرکت دادن موکت لازم نیست.2
آیه اللّه  تبریزى: اگر بعد از برطرف ساختن عین نجاست توسط شیلنگى که به آب لوله کشى شهر متصل است، دو بار روى آن آب ریخته شود، پاک مى گردد و در ضمن باید موکت طورى فشار یا حرکت داده شود، که آب داخل آن خارج گردد.3
آیه اللّه  سیستانى: اگر بعد از برطرف ساختن عین نجاست توسط شیلنگى که به آب لوله کشى شهر متصل است، دو بار روى آن آب ریخته شود، پاک مى گردد و فشار و حرکت دادن موکت لازم نیست.4
آیات عظام مکارم و وحید: اگر بعد از برطرف ساختن عین نجاست توسط شیلنگى که به آب لوله کشى شهر متصل است، یک بار روى آن آب ریخته شود، پاک مى گردد و در ضمن باید موکت طورى فشار یا حرکت داده شود که آب داخل آن خارج شود.5
تبصره. اگر عین نجاست با همان شستن مرتبه اول از بین برود، آن چیز پاک مى شود و نیاز به شستن بار دوم نیست ؛ مگر بنابر فتواى کسانى که دو بار شستن را لازم مى شمارند.

پرسش . آیا فرش نجس زیر باران زیاد، پاک مى شود؟
همه مراجع (تبریزى و مکارم ): اگر عین نجاست در آن باقى نماند، پاک مى شود.1
آیه اللّه  تبریزى: اگر عین نجاست در آن باقى نماند، پاک مى شود و بنابر احتیاط واجب، باید فرش فشار داده شود.2
آیه اللّه  مکارم: اگر عین نجاست در آن باقى نماند، پاک مى شود و (باید فرش فشار داده شود ) تا غساله آن بیرون بیاید.3

پرسش . آیا خون کم (کمتر از درهم ) که در نماز بخشیده شده، پاک است؟
همه مراجع: خیر، نجس است ؛ ولى اگر در بدن و لباس نمازگزار باشد، نماز با آن صحیح است.1
تبصره. درهم تقریبا به اندازه یک بند انگشت اشاره است.

پرسش . اگر پیش از آنکه لباس ها را داخل لباس شویى بریزیم، عین نجاست آنها را برطرف کنیم، آیا لباس شویى در این هنگام لباس ها را پاک مى کند؟
همه مراجع (به جز تبریزى ): در فرض یاد شده، لباس ها پاک مى شود.249
آیه اللّه  تبریزى: اگر به غیربول نجس شده باشد که در تطهیر آن یک بار شستن کافى است و ماشین لباس شویى آن را پاک مى کند ؛ ولى اگر به بول نجس شده است، در تطهیر آن دو بار شستن لازم است. از این رو احتیاط آن است که لباس ها را یک بار در بیرون لباس شویى هم بشویند.2

پرسش . آیا لباس شویى اتوماتیک که چند بار لباس را مى شوید، مى تواند لباس نجس را پاک کند؟
آیات عظام امام و نورى: اگر بعد از برطرف شدن عین نجاست، یک مرتبه با آب لوله کشى یا دو مرتبه با آب قلیل مى شوید، پاک مى کند.1
آیه اللّه  بهجت: اگر عین نجاست را برطرف کند و آب متصل به لوله در داخل ماشین لباس شویى، به لباس ها و تمامى قسمت هاى داخل ماشین برسد، پاک مى کند.2
آیه اللّه  تبریزى: اگر هنگام چرخیدن ماشین لباس شویى براى شستن لباس، آب آن به اطراف داخل آن در بار اول پاشیده شود، باید آب کر در بار دوم، تمام جاهایى را که نجس شده، فرا بگیرد و لباس هم در حال اتصال به آب لوله کشى شسته شود و پس از آن غساله خارج شود، تا لباس پاک گردد.3
آیات عظام سیستانى و مکارم: اگر عین نجاست را برطرف کند، پاک مى کند ؛ خواه در حال شستن لباس ها اتصال با آب لوله کشى داشته باشد، یا بعد از قطع شدن شروع به شست و شو کند.4
آیات عظام خامنه اى و صافى: اگر عین نجاست را برطرف کند و آب متصل به لوله در داخل ماشین لباس شویى، به لباس ها و تمامى قسمت هاى داخل ماشین برسد و از آن جدا و خارج شود، پاک مى کند.5
آیه اللّه  فاضل: اگر حد اقل آب را سه بار تخلیه مى کند، پاک مى کند.6
آیه اللّه  وحید: در این مورد باید احتیاط کرد.7

پرسش . آیا آبى که کف صابون دارد، مى تواند چیز نجس را پاک کند؟
همه مراجع: آرى، آب با کف صابون مضاف محسوب نمى شود.1

پرسش: اگر بعد از شستن لباس، رنگ نجاست روى آن باقى باشد، آیا هنوز نجس است؟
همه مراجع: خیر، پاک است.

پرسش. اگر چیزى به غیربول، (مانند خون ) نجس شود چگونه با آب کر (مانند آب لوله کشى ) پاک مى شود؟
آیات عظام امام، خامنه اى، فاضل و نورى: پس از برطرف کردن عین نجاست، یک مرتبه با آب شسته شود کفایت مى کند و در لباس و فرش و مانند آن، بنابر احتیاط واجب باید آن را فشار یا حرکت داد، تا غساله آن بیرون آید.1
آیات عظام بهجت، سیستانى و صافى: پس از برطرف کردن عین نجاست یک مرتبه با آب شسته شود کفایت مى کند و در لباس و فرش و مانند آن، فشار یا حرکت دادن لازم نیست.22
آیات عظام تبریزى، مکارم و وحید: پس از برطرف کردن عین نجاست یک مرتبه با آب شسته شود کفایت مى کند و در لباس و فرش و مانند آن، باید آن را فشار یا حرکت داد تا غساله آن بیرون آید.3
تبصره. اگر عین نجاست با همان شستن مرتبه اول از بین برود، آن چیز پاک مى شود و نیاز به شستن باردوم نیست ؛ مگر بنابرفتواى کسانى که دوبار شستن را لازم مى شمارند.

پرسش  . اگر چیزى به بول، نجس شود چگونه با آب کر (مانند آب لوله کشى ) پاک مى شود؟
آیات عظام امام، خامنه اى، فاضل و نورى: پس از برطرف کردن عین نجاست یک مرتبه با آب شسته شود، کفایت مى کند و در لباس و فرش و مانند آن، بنابر احتیاط واجب باید آن را فشار یا حرکت داد، تا غساله آن بیرون آید.1
آیه اللّه  تبریزى: پس از برطرف کردن عین نجاست باید دو مرتبه با آب شسته شود و در لباس و فرش و مانند آن فشار یا حرکت دادن لازم است.2
آیه اللّه  سیستانى: پس از برطرف کردن عین نجاست، باید دو مرتبه با آب شسته شود و در لباس و فرش و مانند آن، فشار یا حرکت دادن لازم نیست.3
آیه اللّه  صافى: پس از برطرف کردن عین نجاست یک مرتبه با آب شسته شود، کفایت مى کند و در لباس و فرش و مانند آن، فشار یا حرکت دادن لازم نیست.4
آیات عظام مکارم و وحید: پس از برطرف کردن عین نجاست، یک مرتبه با آب شسته شود کفایت مى کند و در لباس و فرش و مانند آن، باید آن را فشار یا حرکت داد تا غساله آن بیرون آید.5
تبصره. اگر عین نجاست با همان شستن مرتبه اول از بین برود و بعد از آن آب استمرار داشته باشد، آن چیز پاک مى شود و نیاز به شستن بار دوم نیست ؛ مگر بنابر فتواى کسانى که دو بار شستن را لازم مى شمارند.

پرسش. اگر چیزى به غیربول، (مانند خون ) نجس شود چگونه با آب قلیل پاک مى شود؟
همه مراجع: اگر از قبیل بدن و چیزهاى سفت است (که آب در آن نفوذ نمى کند )، پس از برطرف شدن عین نجاست (خواه با آب یا وسیله دیگر ) ؛ یک مرتبه شستن، پاک مى شود و اگر از قبیل لباس و فرش و مانند اینها است باید فشار داده شود تا غساله آن بیرون آید.1

پرسش . اگر چیزى به بول، نجس شود چگونه با آب قلیل پاک مى شود؟
همه مراجع (به جز بهجت، سیستانى و صافى ): اگر از قبیل بدن و چیزهاى سفت است (که آب در آن نفوذ نمى کند ) پس از برطرف شدن عین نجاست (خواه با آب یا وسیله دیگر )، باید دو بار شسته شود و اگر از قبیل لباس و فرش و مانند اینها است، باید بعد از هر بار شستن فشار داده شود تا غساله آن بیرون آید.1
آیات عظام بهجت و صافى: پس از برطرف کردن عین نجاست، یک مرتبه با آب شسته شود کفایت مى کند و در لباس و فرش و مانند آن، فشار یا حرکت دادن لازم است.2
آیه اللّه  سیستانى: اگر آن چیز لباس و بدن باشد، پس از برطرف شدن عین نجاست (خواه با آب یا وسیله دیگر )، باید دو بار شسته شود و اگر غیر آن باشد، یک مرتبه با آب شسته شود کفایت مى کند. در هر حال در لباس و فرش و مانند آن، فشار یا حرکت لازم است.3
تبصره. غساله آبى است که در وقت شستن و بعد از آن، از آن چیزى که شسته مى شود خود به خود یا به وسیله فشار و مانند آن، جدا مى شود.

پرسش . آیا پوشیدن دمپایى زنان براى مردان و بالعکس اشکال دارد؟
همه مراجع (به جز امام و بهجت ): خیر، اشکال ندارد (اگر باعث مفسده نشود ).1
آیات عظام امام و بهجت: اگر مختص به زن یا مرد باشد، بنابر احتیاط واجب پوشیدن آن براى دیگرى جایز نیست.2
تبصره. اگر در موردى پوشیدن دمپایى مختص به جنس مخالف، به عنوان زىّ و لباس قرار گیرد (مانند پوشیدن آن در بیرون از منزل )، در این صورت پوشیدن آن اشکال دارد.

پرسش . آیا در حرمت پوشیدن لباس جنس مخالف، تفاوتى بین پوشیدن آن در خانه و بیرون از آن دارد؟
آیات عظام امام و بهجت: خیر، بنابر احتیاط واجب پوشیدن آن جایز نیست.1
آیات عظام تبریزى، خامنه اى، صافى، فاضل و وحید: تا زمانى که لباس جنس مخالف را به عنوان زىّ (لباس و پوشش ) خود قرار نداده باشد، اشکال ندارد.2
آیه اللّه  سیستانى: اگر او را به صورت جنس مخالف در آورد، بنابر احتیاط واجب پوشیدن آن جایز نیست.3
آیه اللّه  مکارم: اگر مفسده خاصى بر آن مترتب نشود، پوشیدن آن اشکال ندارد.4
آیه اللّه  نورى: اگر از پوشیدن آن انگیزه عقلایى دارد و مصلحت مهم ترى در بین است، اشکال ندارد.5

اعلام نجاست غذا به غیر میهمان
پرسش1. اگر انسان ببیند کسى چیز نجسى را مى خورد، آیا لازم است به او بگوید؟
همه مراجع (به جز بهجت ): خیر، لازم نیست به او بگوید.1
آیه اللّه  بهجت: خیر، لازم نیست به او بگوید ؛ مگر اینکه با او طورى معاشرت داشته باشد که اگر نگوید، لوازم مشترک بین آن دو نجس مى شود.2

اعلام نجاست غذا به میهمان
پرسش2 . اگر صاحب خانه در بین غذا خوردن، بفهمد غذا نجس است (مانند دیدن فضله موش در غذا )، آیا لازم است به میهمانان بگوید؟
همه مراجع (به جز سیستانى و مکارم ): آرى، باید به آنان بگوید.3
آیه اللّه  سیستانى: اگر احتمال دهد میهمانان به گفته او ترتیب اثر مى دهند، باید به آنان بگوید ؛ ولى اگر بداند ترتیب اثر نمى دهند، گفتن لازم نیست.4
آیه اللّه  مکارم: بنابر احتیاط واجب، باید به آنان بگوید.5

پرسش . منظور از لباس شهرت چه نوع لباسى است؟
همه مراجع (به جز سیستانى و مکارم ): لباس شهرت، لباسى است که پوشیدن آن براى شخص ـ به جهت جنس پارچه، رنگ، کیفیت دوخت و یا مندرس بودنش ـ معمول نبوده و خلاف شأن او به حساب آید ؛ به طورى که اگر آن را در برابر مردم بپوشد، توجه آنان را به خود جلب کرده و انگشت نما مى شود.1
آیه اللّه  مکارم: لباس شهرت، لباسى است که جنبه ریاکارى دارد و شخص مى خواهد به وسیله آن، مثلاً به زهد و ترک دنیا مشهور شود ؛ خواه از جهت پارچه یا رنگ آن باشد و یا دوخت آن. امّا اگر واقعا قصدش ساده پوشیدن است و جنبه ریا کارى ندارد ؛ نه تنها جایز بلکه عملى شایسته است.2
آیه اللّه  سیستانى: منظور لباسى است که مؤمن را به صورتى زشت و نامناسب درآورد.3

پرسش . پوشیدن لباس زنانه براى مردان و بالعکس چه حکمى دارد؟
آیات عظام امام و بهجت: بنابر احتیاط واجب، پوشیدن لباس مختص به جنس مخالف، جایز نیست.1
آیات عظام تبریزى، خامنه اى، صافى، فاضل و وحید: بنابر احتیاط واجب پوشیدن لباس مختص به جنس مخالف، در صورتى که آن را زىّ و پوشش خود قرار دهد، جایز نیست.2
آیه اللّه  سیستانى: بنابر احتیاط واجب، پوشیدن لباس مختص به جنس مخالف، اگر او را به آن صورت در آورد، جایز نیست.3
آیه اللّه  مکارم: پوشیدن لباس جنس مخالف، اگر مفسده خاصى بر آن مترتب نشود، اشکال ندارد.4
آیه اللّه  نورى: بنا بر احتیاط واجب، پوشیدن لباس مختص به جنس مخالف، جایز نیست ؛ مگر آنکه انگیزه عقلایى و مصلحت مهم ترى در بین باشد.5

پرسش . حکم آمپول زدن توسط نامحرم چگونه است؟
همه مراجع (به جز تبریزى و سیستانى ): اگر هم جنس در دسترس نباشد و ضرورت اقتضا کند، اشکال ندارد.1
آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر هم جنس در دسترس نباشد یا آمپول زن غیرهم جنس مهارتش در تزریق بیشتر باشد، اشکال ندارد.2

پرسش. نگاه کردن به عکس هاى عریان موجود در کتاب هاى پزشکى ـ که آموزش آن براى دانشجویان ضرورى است ـ چه حکمى دارد؟
همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشکال ندارد.1

پرسش. در بیمارستان ها و مراکز آموزشى ـ پزشکى، دانشجویان جهت آموزش به معاینه نواحى مختلف بدن (شکم، سینه، لگن و عورت ) بیمار مى پردازند. با توجه به اینکه این امر یک موضوع آموزشى است که در برنامه پزشکان قرار دارد، حکم آن چیست؟
همه مراجع (به جز تبریزى ): اگر فراگیرى مسائل پزشکى، در حدى است که حفظ سلامتى و جان بیماران (هر چند در آینده )، متوقف بر آن باشد ؛ به مقدار ضرورت و ناچارى جایز است.1
آیه اللّه  تبریزى: اگر فراگیرى مسائل پزشکى، در حدى است که حفظ سلامتى و جان بیماران (هر چند در آینده ) و یا حفظ پیشرفت و فرهنگ طب مسلمانان، متوقف بر آن باشد، اشکال ندارد.2

پرسش. حکم وارد کردن اسپرم مرد اجنبى به رحم زن ـ در صورتى که شوهرش عقیم باشد ـ چیست؟ فرزندى که متولد مى شود، متعلق به کیست؟
همه مراجع (به جز خامنه اى ): این کار حرام است و اگر فرزندى به دنیا آید، به صاحب نطفه و به زنى که صاحب رحم است، تعلّق دارد.1
آیه اللّه  خامنه اى: اصل این کار اشکال ندارد ؛ به شرط آنکه از مقدمات حرام (مانند نگاه و لمس نامحرم ) پرهیز شود و اگر فرزندى به دنیا آید، به صاحب نطفه و به زنى که صاحب رحم است، تعلّق دارد.2

پرسش. حکم باردار نمودن مصنوعى زن با نطفه شوهرش چیست؟ آیا فرزندى که از این راه متولد مى شود، حکم فرزند حقیقى را دارد؟
همه مراجع: اصل این کار اشکال ندارد ؛ به شرط آنکه از مقدمات حرام (مانند نگاه و لمس نامحرم ) پرهیز شود و بچه به دنیا آمده، همه احکام فرزند آن زن و شوهر را دارا است.1

پرسش . آیا پرستار مى تواند براى گرفتن نبض و فشار خون و... به بدن نامحرم نگاه و او را لمس کند؟
همه مراجع (به جز تبریزى و سیستانى ): با وجود پرستار هم جنس، این کار براى غیرهم جنس جایز نیست ؛ ولى اگر ضرورت باشد، اشکال ندارد.1
آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر براى انجام دادن این امور، پرستار هم جنس در دسترس نباشد و یا مهارت غیرهم جنس در این زمینه بیشتر باشد، اشکال ندارد.2
تبصره 1. پرستار در نگاه و لمس تنها باید به همان قسمت از بدن ـ که انجام معاینه به آن ارتباط دارد ـ اکتفا کند.
تبصره 2. چنانچه پرستار براى معاینه، به نگاه و لمس بدن بیمار نیاز داشت، مانعى ندارد و در غیر این صورت، تنها باید به یکى از آن دو اکتفا کند.
تبصره 3. در صورتى که معاینه از روى لباس ممکن باشد، باید به این مقدار اکتفا کند و لمس بدن جایز نیست.

پرسش . لمس بیمار براى معاینه و درمان، چه حکمى دارد؟
همه مراجع (به جز تبریزى و سیستانى ): اگر پزشک هم جنس در دسترس نباشد، لمس بیمار براى معاینه و درمان اشکال ندارد ؛ ولى باید به مقدار ضرورت اکتفا کند.1
آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر پزشک هم جنس در دسترس نباشد و یا مهارت مرد بیشتر باشد، لمس بیمار براى معاینه و درمان اشکال ندارد ؛ ولى باید به مقدار ضرورت اکتفا کند.2
تبصره 1. اگر معاینه از روى لباس ممکن باشد، باید به این راه بسنده کند.
تبصره 2. جواز لمس بیمار به منظور معاینه، باعث نمى شود که نگاه به بدن نیز جایز باشد ؛ مگر آنکه نگاه به آن لازم باشد.

پرسش . در صورتى که پزشک هم جنس هم وجود دارد و معالجه مستلزم نگاه و لمس است ؛ ولى احتمال مى رود که متخصص غیرهم جنس بیمارى را بهتر تشخیص دهد، تکلیف چیست؟
همه مراجع (به جز تبریزى و سیستانى ): تخصص بیشتر باعث نمى شود که زن به پزشک مرد مراجعه کند ؛ مگر آنکه ضرورت و احتمال خطر در میان باشد.1
آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر تخصص پزشک مرد در آن بیمارى بیشتر باشد، مراجعه به او اشکال ندارد.1