برای دیدن کاریکاتور در اندازه واقعی روی آن کلیک کنید

غفلت برخی از خانم های چادری از مفهوم متعالی حجاب، بی حجابی مدرنی را ایجاد می کند که در آن نه تنها اصول اولیه حجاب که پوشش کامل بدن و عدم خودنمایی است را شامل نمی شود، بلکه با ترکیب این بدحجابی با آرایش و رفتارهای زننده، حرمت این پوشش را نیز زیر سوال می برند.

پرسش . آیا در نوع پوشش و آرایش، اصول ثابت و مشخصى وجود دارد و یا در هر زمان باید متناسب با شرایط آن روز باشیم؟

پاسخ:

اسلام در کنار آزادى انتخاب در نوع آرایش و پوشش، اصول ثابتى را نیز تعیین نموده است که با تمسک بدان در همه زمان ها مى توان ضمن مصونیت نسبت به از دست دادن هویت ملى و دینى، از پیامدهاى منفى افراط و تفریط در خودآرایى و مدگرایى در امان بود.

اصول پوشش و آرایش در نگاه اسلام را مى توان در موارد ذیل جستجو کرد:

1. پاکیزگى و نظافت

رعایت پاکیزگى و نظافت در پوشش و آراستگى یکى از اصول ثابتى است که اسلام بر آن تأکید دارد. به گونه اى که خداوند متعال در قرآن به پاک نمودن لباس توصیه نموده و بیان داشته است: «وَ ثِیابَکَ فَطَهِّر»[1]؛ «و لباست را پاک کن».

آیه فوق در حقیقت خطاب به مردم است که پاکیزگى لباس ظاهر از مهم ترین نشانه هاى شخصیت و تربیت فرهنگ انسان است.[2]

پرسش . چرا پوشش فقط براى خانم ها واجب شده است؟ آیا این مسئله و حکم در قرآن آمده است؟ در واقع چرا خانم ها باید چادر بپوشند و مردها آزاد باشند؟

در پوشش دختران و زنان، ظرافت و دقتى نهفته است که با شخصیت و تکریم جایگاه آنان پیوند خورده است. پوشش زن سبب مى شود که زن در هنگام حضور در جامعه و روبرو شدن با مردان بیگانه، تنها به مسئولیت هاى اجتماعى خود رسیدگى کند و از رهزنى هاى شیطانى به دور باشد که در این صورت هم به بهداشت روانى جامعه کمک مى کند و هم نظام خانه و خانواده پایدار مى ماند؛ زیرا اسلام مى خواهد لذت هاى جنسى و حتى  دیدارى و شنیدارى در محیط خانوادگى و زیر چتر ازدواج قانونى قرار بگیرد و حضور در اجتماع براى درس و کار و فعالیت بوده، هر کدام از این دو محیط کارکرد ویژه خود را داشته باشد. از این رو مى توان حجاب زنان را نوعى آراستگى جهت حفظ حریم و مسئولیت پذیرى برشمرد که رعایت آن بر ایشان ضرورى و شایسته است.

پیامبر اسلام بر پوشش زن در مقابل نامحرم و دورى از خودنمایى و تبرج اصرار مى ورزید[1]. قرآن نیز زنان را به حفظ حریم و رعایت پوشش و حجاب مؤکداً توصیه کرده است که استشهاد به دو آیه آشکارا این تأکید را نشان مى دهد:

پرسش . آیا جایز است زن در جشن هاى عروسى، بدون اجازه شوهرش عکس بیندازد؟

همه مراجع: اگر عکس گیرنده زن و یا محرم باشد و ظاهر کننده او را نشناسد و باعث مفسده نیز نباشد، عکس انداختن اشکال ندارد و اجازه شوهر در اینجا لازم نیست.[1]

احکام نگاه و پوشش

آرایش، روابط، گفت و گو

(مطابق با نظر ده تن از مراجع عظام)

تنظیم و نظارت: نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها

معاونت مطالعات راهبردى ـ اداره مشاوره و پاسخ

مؤلف:سیدمجتبى حسینى

دریافت
توضیحات: فایل pdf

دریافت
توضیحات: فایل word

پرسش . مفهوم زینت در زنان چیست و چه چیزهایى را شامل مى شود؟

«زینت» در زبان عربى معنایى گسترده تر از لفظ «زیور» دارد. زیور، فقط به زینت هایى گفته مى شود که جزء بدن شخص به شمار نمى رود، (مانند انواع زیورهاى طلا و جواهر)، ولى کلمه «زینت» هم در چنین زیورهایى به کار مى رود و هم به آرایش هایى گفته مى شود که به بدن شخص متصل بوده و گویى جزئى از اوست؛ (همانند سرمه و خضاب). علاوه بر این، خود زیبایى هاى طبیعى هم زینت به شمار مى رود، بنابراین شامل اندام زیباى او نیز مى گردد.

حال از دیدگاه شرع آشکار کردن کدام یک از اقسام زینت براى زنان حرام شمرده شده است؟ از آیه 31 سوره «نور» به دست مى آید که زینت دو نوع هست: زینت پنهان و زینت نمایان که آشکار کردن اولى براى بانوان ممنوع و دیگرى جایز شمرده شده است. تمامى فقیهان اتفاق دارند که زینت به معناى اندام و زیبایى هاى بدن، جزء زینت پنهان محسوب مى شود و بانوان باید آنها را در برابر مرد نامحرم بپوشانند. در زینت به معناى زیور آلات و آرایش میان آنان اختلاف نظر وجود دارد که آیا جزء زینت پنهان محسوب مى شود یا از زینت نمایان به حساب مى آید؛ براى مثال در مورد حلقه ازدواج و النگو، برخى معتقدند: پوشاندن آن واجب است، ولى عده اى بر این باورند که لازم نیست.

پرسش . فروش لباس هاى زیر زنانه به وسیله مردان، چه حکمى دارد؟

همه مراجع: اگر ترس افتادن به گناه و یا مفسده اجتماعى به دنبال داشته باشد، جایز نیست.[1]

پرسش . آیا در حرمت پوشیدن لباس جنس مخالف، بین لباس زیر و غیر آن فرقى وجود دارد؟

آیات عظام امام، بهجت و فاضل: تفاوتى بین لباس زیر و غیر آن در حکم نمى کند.[1]

آیات عظام تبریزى، خامنه اى، صافى و وحید: که اگر آن را زىّ و پوشش خود قرار دهد، بنابر احتیاط واجب پوشیدن آن جایز نیست.[2]

آیه اللّه  سیستانى: اگر او را به صورت جنس مخالف در بیاورد، بنابر احتیاط واجب پوشیدن آن جایز نیست.[3]

آیه اللّه  مکارم: اگر مفسده خاصى بر آن مترتب نشود، پوشیدن آن اشکال ندارد.[4]

آیه اللّه  نورى: اگر از پوشیدن آن انگیزه عقلایى دارد و مصلحت مهم ترى در بین است، اشکال ندارد.[5]

پرسش . پوشیدن لباس زنانه به وسیله مردان و بر عکس، براى بازى در تئاتر و سینما چه حکمى دارد؟

آیات عظام امام، بهجت و فاضل: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.[1]

آیات عظام خامنه اى، سیستانى، صافى، مکارم و وحید: پوشیدن لباس جنس مخالف، هنگام بازیگرى و بیان خصوصیات یک شخص حقیقى [اگر باعث فساد نشود ]اشکال ندارد.[2]

آیه اللّه  نورى: پوشیدن لباس جنس مخالف، تنها در موقع ضرورت؛ یعنى، زمانى که مصلحت اهم و انگیزه عقلایى در کار باشد، جایز مى شود و اگر پوشیدن لباس جنس مخالف در بازى تئاتر و سینما، تا این حد از ضرورت و مصلحت رسیده، ارتکاب به آن اشکال ندارد.[3]

تبصره. طبق فتواى آیات عظام: خامنه اى، سیستانى، تبریزى، وحید و صافى، پوشیدن لباس مختص به جنس مخالف، در صورتى حرام است که آن را زىّ خود جهت زندگى روزمره پوشش خود قرار دهند و تردیدى نیست که زنان و مردان بازیگر، لباس جنس مخالف را به عنوان زىّ خود قرار نمى دهند؛ بلکه به طور موقت و براى بازیگرى آن را به تن مى کنند.

پرسش . آیا باید در مساجد و نمازخانه ها، در حال نماز و یا روضه خوانى و سخنرانى، پرده اى بین زن و مرد باشد؟

همه مراجع: اگر مفسده اى در بین نباشد، ایجاد حایل لازم نیست. [هر چند وجود آن بهتر است].[1]

تبصره. البته هنگام خواندن نماز، زن واجب ـ یا بهتر ـ است که کمى عقب تر از مرد بایستد.[2]

پرسش . زنى که آرایش کرده و زیورآلات دارد؛ آیا باید در هنگام نماز چهره خود را بپوشاند؟

همه مراجع: اگر مرد نامحرم او را نمى بیند، پوشاندن چهره آرایش کرده و زیورآلات در نماز واجب نیست.[1]

پرسش . آیا پوشاندن برجستگى هاى بدن هنگام نماز در برابر نامحرم واجب است؟ اگر نپوشاند؛ آیا نمازش باطل مى شود؟

همه مراجع: اگر باعث جلب توجه مرد نامحرم شود، باید بپوشاند و اگر نپوشاند، گناه کرده است؛ ولى نماز او صحیح است.[1]

پرسش . نماز خواندن زن با بلوز و شلوار چه حکمى دارد؟

همه مراجع: اگر جاهایى از بدن که باید پوشیده شود، بپوشاند اشکال ندارد.[1]

پرسش . اگر در اتاق، مردنامحرم باشد؛ آیا پوشاندن روى پا هنگام نماز واجب است؟

همه مراجع (به جز تبریزى و مکارم): آرى، باید آن را از نامحرم بپوشاند.[1]

آیه اللّه  تبریزى: پوشاندن زیر چانه واجب است؛ ولى پوشاندن روى پا تا مچ بنابر احتیاط واجب است.[2]

آیه اللّه  مکارم: خیر، واجب نیست؛ ولى بهتر آن است که بپوشاند.[3]

تبصره. لازم نیست پشت و روى پا به وسیله جوراب پوشانده شود؛ بلکه اگر به وسیله چادر و مانند آن نیز پوشانده شود، کافى است.

پرسش . آیا نماز خواندن با چادر بدن نما، صحیح است؟

همه مراجع: اگر چادر نازک و بدن نما باشد، نماز با آن باطل است؛ مگر آنکه زیر چادر پوشش کامل داشته باشد.[1]

پرسش . آیا پوشیدن کفش هاى صدادار براى بانوان اشکال دارد؟

همه مراجع: اگر باعث جلب توجه مرد نامحرم و مفسده شود، پوشیدن آن اشکال دارد.[1]

پرسش. حکم پوشیدن لباس ابریشم براى زن و مرد چیست؟

همه مراجع: اگر ابریشم خالص باشد، پوشیدن آن براى مرد حرام است؛ ولى براى زن اشکال ندارد.[1]

پرسش . آیا نگاه شوهر به کلاه گیس همسرش که از موى زنان نامحرم درست شده، جایز است؟

همه مراجع (به جز امام، خامنه اى و فاضل): نگاه به آن اشکال ندارد.[1]

آیات عظام امام، خامنه اى و فاضل: بنابر احتیاط واجب نگاه به آن جایز نیست.[2]

پرسش . آیا براى رفتن به خارج از کشور، مى توانیم با کلاه گیس نزد مرد نامحرم عکس بیندازیم؟

آیات عظام امام، خامنه اى و فاضل: بنابر احتیاط واجب، باید کلاه گیس را از نامحرم پوشاند.

آیات عظام بهجت و وحید: اگر باعث مفسده شود، جایز نیست.

آیات عظام تبریزى، سیستانى، صافى، مکارم و نورى: خیر، کلاه گیس خود یک نوع زینت است و باید از نامحرم پوشانده شود.

پرسش . مشخص شدن حجم موى زن از زیر چادر چه حکمى دارد؟

همه مراجع: اگر باعث تهییج شهوت دیگران نشود، اشکال ندارد.[1]

پرسش 1. پوشیدن مانتوهایى که برجستگى هاى بدن (مانند سینه و پشت) را نمایان مى کند، چگونه است؟

همه مراجع: اگر باعث تهییج شهوت باشد، جایز نیست.[1]

پرسش 2. پوشیدن لباس هاى تنگ و تحریک کننده ـ که برجستگى هاى بدن زن در آن پیدا است ـ چه حکمى دارد؟

پرسش . پوشیدن جوراب نازک چه حکمى دارد؟

همه مراجع: اگر ظاهر پا در آن پیدا باشد، پوشیدن آن جایز نیست.[1]

تبصره. به فتواى آیه اللّه  مکارم پوشاندن روى پا واجب نیست.

پرسش . آیا پوشیدن چادر و لباس هایى با رنگ روشن در میهمانى ها و در برابر نامحرم ـ نه به قصد جذب نگاه مرد نامحرم ـ حرام است؟

همه مراجع: اگر باعث جلب توجه نامحرم و مفسده نشود، اشکال ندارد.[1]

تبصره. اگر لباس به گونه اى بدن نما باشد و یا زینت محسوب شود، پوشاندن آن واجب است.

پرسش . رفتن بدون حجاب به حیاط منزلى که ساختمان هاى بلند بر آن مشرف است، چه حکمى دارد؟

آیات عظام امام، بهجت، صافى، فاضل، مکارم، نورى و وحید: اگر احتمال بدهد که مرد نامحرم او را مى بیند، بنابر احتیاط واجب باید حجاب خود را در این گونه محل ها حفظ نماید.[1]

آیه اللّه  سیستانى: اگر احتمال بدهد که مرد نامحرم او را مى بیند، بهتر است خود را بپوشاند.[2]

تبصره. اگر بداند که مرد نامحرم او را مى بیند، به فتواى همه باید حجاب خود را در این گونه محل ها حفظ کند.

پرسش . اگر موى زنى به طور غیر عمد بیرون باشد و یا به طور سهوى چادر کنار برود، آیا گناه کرده است؟

همه مراجع: اگر بدون توجه و به طور غیرعمد باشد، گناه نکرده است، و از زمانى که متوجه شد، باید تمام آن را در برابر نامحرم بپوشاند.[1]

پرسش . آیا حفظ حجاب در سفر به کشورهاى غیر مسلمان واجب است؟

همه مراجع: آرى، حفظ حجاب کامل [شرعى] بر زن در برابر مرد نامحرم، واجب است؛ خواه مسلمان باشد یا کافر و یا در کشور اسلامى باشد یا غیراسلامى.[1]

پرسش . آیا لازم است حجاب را براى توریست ها الزامى کنیم؟

همه مراجع: افراد توریست از جهت حکم فقهى حجاب، تابع دین خود هستند؛ لکن همان گونه که ملزم به رعایت دیگر قوانین کشور هستند، نباید اجازه داده شود خلاف ارزش هاى دینى و فرهنگى کشور اقدام کنند و باعث اشاعه فساد و ابتذال اخلاقى شوند.[1]

پرسش . آیا دختران مى توانند با لباس آستین حلقه اى، در برابر پدر و یا برادرشان ظاهر شوند؟

همه مراجع: اگر باعث مفسده نشود، اشکال ندارد.[1]

تبصره. پدر یا برادر در حکم خصوصیتى ندارند؛ بلکه به طور کلى زن مى تواند در برابر تمامى محارم خود، با لباس آستین حلقه اى ظاهر شود؛ مشروط بر آنکه مفسده اى  در بین نباشد.

پرسش . چادر بهتر است یا مانتو؟

همه مراجع: براى زن کافى است که حجاب کامل [شرعى] را با هر لباس مناسبى، در برابر مرد نامحرم رعایت کند، ولى بى شک چادر به عنوان حجاب برتر [به ویژه در اماکن مذهبى] از ارزش والایى برخوردار است.[1]

پرسش . چرا پوشش بانوان مشکى است؛ با اینکه پوشیدن لباس مشکى در اسلام مکروه است؟

آیات عظام امام، بهجت، تبریزى، صافى، فاضل، نورى و وحید: پوشیدن لباس سیاه، هر چند مکروه است؛ ولى عبا از آن استثنا شده و چادر مشکى نیز داخل عنوان عبا است و مکروه نیست.[1]

آیات عظام سیستانى و مکارم: به طور کلى پوشیدن لباس سیاه مکروه نیست؛ افزون بر آنکه چادر مشکى داخل عنوان عبا است و عبا استثنا شده است.[2]

چرا برخى بر پوشش خانم‏ها با چادر مشکى اصرار دارن؟

رنگ مشکى چادر چه اثرى دارد که بر آن پافشارى می ‏شود؟

چرا در برابر پوشش‏هاى رنگى خانم‏ها مقاومت می شود؟

براى پاسخ به پرسش شما لازم است به ثمرات حجاب با چادر مشکى اشاره شود. این ثمرات عبارتند از:

ا. پوشانندگیِ بیشتر

عوامل مختلفى مانند نازک نبودن، گشاد بودن و نوع رنگ در تأمین پوشش بیشتر مؤثر هستند. در بین رنگ‏ها، رنگ‏هاى تیره و مشکى، در تأمین حجاب حداکثرى بانوان در بیرون منزل مؤثر هستند، چون موجب پوشانده شدن بیشتر و مانع از دیده شدن آنها هستند.

پرسش . آیا پوشاندن پشت و روى پا در مقابل نامحرم واجب است؟

همه مراجع (به جز تبریزى و مکارم): آرى، باید آن را از نامحرم بپوشاند.[237]

آیه اللّه  تبریزى: پوشاندن زیر چانه واجب است؛ ولى پوشاندن روى پا تا مچ بنابر احتیاط واجب است.[238]

آیه اللّه  مکارم: خیر، واجب نیست؛ ولى بهتر آن است که بپوشاند.[239]

تبصره. لازم نیست پشت و روى پا به وسیله جوراب پوشانده شود؛ بلکه اگر به وسیله چادر و مانند آن نیز پوشانده شود، کافى است.

پرسش . پدرم اصرار دارد که من بیش از حد معمول حجابم را رعایت کنم، چه کنم؟

آیات عظام امام، بهجت، تبریزى، فاضل، مکارم، نورى و وحید: حجاب کامل زن در برابر مرد نامحرم، پوشاندن تمام بدن ـ جز گردى صورت و کف دست ها ـ است. اگر شما کمتر از این مقدار بدن خود را مى پوشانید، اطاعت از پدرتان در این مورد واجب است؛ ولى اگر بیش از این از شما حجاب مى خواهند اطاعت از او واجب نیست؛ مگر آنکه نافرمانى شما باعث آزار و اذیت او شود. پس سعى کنید به گونه اى رفتار کنید که پدرتان از شما آزرده خاطر نشود.[1]

آیه اللّه  سیستانى: حجاب کامل زن در برابر مرد نامحرم، پوشاندن تمام بدن  ـ جز گردى صورت و کف دست ها ـ است. اگر شما خود را کمتر از این مقدار مى پوشانید، اطاعت پدرتان در این مورد واجب است. اما اگر بیش از این از شما حجاب مى خواهد، اطاعت او واجب نیست؛ مگر آنکه امر پدر ناشى از دو عامل باشد:

1. شفقت و دل سوزى نسبت به شما باشد

2. نافرمانى شما باعث آزار و اذیت او شود. بگویید به گونه اى رفتار کنید که پدرتان از شما آزرده خاطر نشود.[2]

آیه اللّه  صافى: حجاب کامل زن در برابر مرد نامحرم، پوشاندن تمام بدن است. نسبت به گردى صورت و دست ها احتیاط واجب در پوشاندن آن است؛ بنابراین اطاعت پدرتان در این مورد واجب است.[3]

تبصره. اطاعت پدر و مادر در انجام دادن واجبات و ترک محرمات، در حقیقت اطاعت خداوند محسوب مى شود و رعایت آن واجب است.

پرسش . از چه زمانى بر دختر رعایت حجاب واجب مى شود؟

همه مراجع: زمانى که یکى از نشانه هاى بلوغ در دختر آشکار شود، رعایت حجاب بر او واجب مى گردد.[1]

تبصره. نشانه بلوغ در دختر سه چیز است:

1. روییدن موى درشت و خشن زیر شکم (بالاى آلت تناسلى)،

2. بیرون آمدن منى،

3. تمام شدن نُه  سال قمرى.

البته به نظر آیه اللّه  سیستانى، نشانه بلوغ در دختر تنها تمام شدن نُه  سال قمرى است.

پرسش . آیا در بازیگرى و تئاتر خانم ها مى توانند به جاى روسرى از کلاه گیس استفاده کرد؟

آیات عظام امام، خامنه اى و فاضل: بنابر احتیاط واجب، باید کلاه گیس را از نامحرم پوشاند.

آیات عظام بهجت و وحید: اگر باعث مفسده شود، جایز نیست.

آیات عظام تبریزى، سیستانى، صافى، مکارم و نورى: خیر، لاه گیس خود یک نوع زینت است و باید از نامحرم پوشانده شود.

پرسش . گاهى به مدت کوتاهى و به طور موقت لباس شوهرم را در منزل مى پوشم، آیا این کار جایز است؟
همه مراجع (به جز امام و بهجت ): خیر، اشکال ندارد.1
آیات عظام امام و بهجت: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.2

عنوان: رساله دانشجویى (پاسخ به 640 سوال در مورد احکام مبتلی به و مورد نیاز)

احکام تقلید، احکام نماز و روزه، احکام ازدواج، احکام نگاه و پوشش، احکام موسیقى، احکام بانکى، احکام پزشکى، احکام خارج از کشور، احکام ویژه دانشجویى و... (مطابق با نظر ده تن از مراجع عظام) نام پدیدآور:سیدمجتبى حسینى ؛

تنظیم و نظارت نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، معاونت مطالعات راهبردى ـ اداره مشاوره و پاسخ.

فهرست اجمالى
فهرست تفصیلى ···
مقدمه ···
احکام تقلید ···
احکام وضو ···
احکام غسل ···
احکام جنابت ···
احکام استمنا ···
احکام تیمم ···
احکام اسماى متبرکه ···
احکام نماز ···
احکام نماز و روزه اساتید و دانشجویان ···
احکام روزه ···
احکام اول ماه ···
احکام زکات فطره ···
احکام اعتکاف ···
احکام خمس ···
احکام نذر ···
احکام موسیقى و جشن ها ···
احکام پوشش ···
احکام نامحرم ···
احکام نگاه ···
احکام ازدواج ···
احکام زن و شوهر ···
احکام پزشکى ···
احکام آموزشى ···
احکام امر به معروف ···
احکام منزل ···
احکام مالى ···
احکام بانکى ···
احکام غیرمسلمانان و خارج از کشور ···
احکام کپى رایت ···
احکام ویژه دانشجویى ···
کلیدواژه ها (به ترتیب حروف الفبا) ···
اصطلاح شناسى ···
کتابنامه

پرسش . آیا پوشیدن دمپایى زنان براى مردان و بالعکس اشکال دارد؟
همه مراجع (به جز امام و بهجت ): خیر، اشکال ندارد (اگر باعث مفسده نشود ).1
آیات عظام امام و بهجت: اگر مختص به زن یا مرد باشد، بنابر احتیاط واجب پوشیدن آن براى دیگرى جایز نیست.2
تبصره. اگر در موردى پوشیدن دمپایى مختص به جنس مخالف، به عنوان زىّ و لباس قرار گیرد (مانند پوشیدن آن در بیرون از منزل )، در این صورت پوشیدن آن اشکال دارد.

پرسش . آیا در حرمت پوشیدن لباس جنس مخالف، تفاوتى بین پوشیدن آن در خانه و بیرون از آن دارد؟
آیات عظام امام و بهجت: خیر، بنابر احتیاط واجب پوشیدن آن جایز نیست.1
آیات عظام تبریزى، خامنه اى، صافى، فاضل و وحید: تا زمانى که لباس جنس مخالف را به عنوان زىّ (لباس و پوشش ) خود قرار نداده باشد، اشکال ندارد.2
آیه اللّه  سیستانى: اگر او را به صورت جنس مخالف در آورد، بنابر احتیاط واجب پوشیدن آن جایز نیست.3
آیه اللّه  مکارم: اگر مفسده خاصى بر آن مترتب نشود، پوشیدن آن اشکال ندارد.4
آیه اللّه  نورى: اگر از پوشیدن آن انگیزه عقلایى دارد و مصلحت مهم ترى در بین است، اشکال ندارد.5

پرسش . منظور از لباس شهرت چه نوع لباسى است؟
همه مراجع (به جز سیستانى و مکارم ): لباس شهرت، لباسى است که پوشیدن آن براى شخص ـ به جهت جنس پارچه، رنگ، کیفیت دوخت و یا مندرس بودنش ـ معمول نبوده و خلاف شأن او به حساب آید ؛ به طورى که اگر آن را در برابر مردم بپوشد، توجه آنان را به خود جلب کرده و انگشت نما مى شود.1
آیه اللّه  مکارم: لباس شهرت، لباسى است که جنبه ریاکارى دارد و شخص مى خواهد به وسیله آن، مثلاً به زهد و ترک دنیا مشهور شود ؛ خواه از جهت پارچه یا رنگ آن باشد و یا دوخت آن. امّا اگر واقعا قصدش ساده پوشیدن است و جنبه ریا کارى ندارد ؛ نه تنها جایز بلکه عملى شایسته است.2
آیه اللّه  سیستانى: منظور لباسى است که مؤمن را به صورتى زشت و نامناسب درآورد.3

پرسش . پوشیدن لباس زنانه براى مردان و بالعکس چه حکمى دارد؟
آیات عظام امام و بهجت: بنابر احتیاط واجب، پوشیدن لباس مختص به جنس مخالف، جایز نیست.1
آیات عظام تبریزى، خامنه اى، صافى، فاضل و وحید: بنابر احتیاط واجب پوشیدن لباس مختص به جنس مخالف، در صورتى که آن را زىّ و پوشش خود قرار دهد، جایز نیست.2
آیه اللّه  سیستانى: بنابر احتیاط واجب، پوشیدن لباس مختص به جنس مخالف، اگر او را به آن صورت در آورد، جایز نیست.3
آیه اللّه  مکارم: پوشیدن لباس جنس مخالف، اگر مفسده خاصى بر آن مترتب نشود، اشکال ندارد.4
آیه اللّه  نورى: بنا بر احتیاط واجب، پوشیدن لباس مختص به جنس مخالف، جایز نیست ؛ مگر آنکه انگیزه عقلایى و مصلحت مهم ترى در بین باشد.5

پرسش . در صورتى که پزشک هم جنس هم وجود دارد و معالجه مستلزم نگاه و لمس است ؛ ولى احتمال مى رود که متخصص غیرهم جنس بیمارى را بهتر تشخیص دهد، تکلیف چیست؟
همه مراجع (به جز تبریزى و سیستانى ): تخصص بیشتر باعث نمى شود که زن به پزشک مرد مراجعه کند ؛ مگر آنکه ضرورت و احتمال خطر در میان باشد.1
آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر تخصص پزشک مرد در آن بیمارى بیشتر باشد، مراجعه به او اشکال ندارد.1

پرسش . آیا پسر بچه ممیز، مى تواند به مو و بدن نامحرم نگاه کند؟

همه مراجع (به جز مکارم و تبریزى): پسر بچه ممیز تکلیف ندارد و نگاهش به زن بى اشکال است؛ ولى بنابر احتیاط واجب، زن باید بدن و موى خود را از پسر بچه ممیزى که نگاهش به زن، باعث تحریک شهوت او مى شود، بپوشاند.[1]

آیات عظام تبریزى و مکارم: پسر بچه ممیز تکلیف ندارد و نگاهش به زن بى اشکال است؛ ولى بهتر ست زن بدن و موى خود را از او بپوشاند.[2]

تبصره. حکم «نگاه پسر بچه ممیز به زن بى اشکال است» در رساله هاى عملیه نیامده است؛ ولى از آنجا که فقیهان یکى از نشانه هاى تکلیف را بلوغ مى دانند، پسر بچه ممیز مشمول آن قرار نمى گیرد.

پرسش . حکم پوشیدن لباس شهرت را بیان کنید؟
آیات عظام امام، خامنه اى، فاضل و نورى: پوشیدن لباسى که موجب شهرت و انگشت نمایى شود، بنابر احتیاط واجب حرام است.1
آیات عظام بهجت، صافى و وحید: پوشیدن لباسى که موجب شهرت و انگشت نمایى شود، حرام است.2
آیات عظام تبریزى و سیستانى: پوشیدن آن حرام نیست ؛ مگر آنکه موجب هتک حرمت و خوارى شخص شود.3
آیه اللّه  مکارم: پوشیدن لباسى که جنبه ریاکارى دارد و شخص مى خواهد به وسیله آن، مثلاً به زهد و ترک دنیا مشهور شود، بنابر احتیاط واجب حرام است ؛ خواه از جهت پارچه یا رنگ آن باشد و یا دوخت آن. اما اگر واقعا قصد او ساده پوشیدن است و جنبه ریاکارى ندارد ؛ نه تنها جایز، بلکه عملى شایسته است.4
تبصره. پوشیدن هر لباسى که موجب هتک حرمت و خوارى شخص شود، به فتواى همه مراجع حرام است.

پرسش . آیا کار خانم ها در ادارات که با نامحرم روبه رو مى شوند و گفت وگو مى کنند، اشکال دارد؟

همه مراجع: اگر حجاب شرعى رعایت شود و قصد لذت و یا ترس افتادن به گناه نباشد، اشکال ندارد.[1]

تبصره. اگر زنان بخواهند در این گونه اجتماعات فعالیت و خدمت کنند، باید علاوه بر حفظ حجاب، از آرایش چهره خود بپرهیزند.

پرسش . آیا استفاده از کلاه گیس به جاى روسرى کفایت مى کند؟

آیات عظام امام، خامنه اى و فاضل: بنابر احتیاط واجب، باید کلاه گیس را از نامحرم پوشاند.[1]

آیات عظام بهجت و وحید: اگر باعث مفسده شود، جایز نیست.[2]

آیات عظام تبریزى، سیستانى، صافى، مکارم و نورى: خیر، کلاه گیس خود یک نوع زینت است و باید از نامحرم پوشانده شود.[3]

پرسش . در حالى که مى دانیم مردان فامیل و آشنا، فیلم ما را مشاهده مى کنند ؛ آیا بر ما (زنان ) جایز است بدون حجاب در مقابل فیلم بردار ظاهر شویم؟
همه مراجع: خیر، باید حجاب خود را رعایت کنید.1