مـسـأله : مـخـارج سـفـر زن اگـر بیشتر از مخارج وطن باشد، با شوهر نیست ، ولى اگر شوهر مایل باشد که زن را سفر ببرد، باید مخارج سفر او را بدهد.
مـسـأله : مـخـارج سـفـر زن اگـر بیشتر از مخارج وطن باشد، با شوهر نیست ، ولى اگر شوهر مایل باشد که زن را سفر ببرد، باید مخارج سفر او را بدهد.
مـسـأله 1: اگـر مـردى نـفـقـه زن را نـپـردازد، زن مى تواند از تمکین به شوهر خـوددارى نـمـایـد و هـمـچـنـین مى تواند نزد حاکم رفته تا او شوهر با مجبور به پرداخت مـخـارج زنـدگـى زن کـنـد و اگـر دسـتـرسـى بـه حـاکـم مـمـکـن نـبـاشد، زن مى تواند از اموال مرد به اندازه نفقه خودش بدون اذن او بردارد.(1)
مـسـأله 2:
امازنـى کـه از شـوهـر اطاعت مى کند (یعنى ناشزه نیست ) اگر مطالبه خـرجـى کـنـد و شـوهـر نـدهـد مى تواند در هر روز به اندازه خرجى آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد معاش خود را تهیه کند، در موقعى که مشغول تهیه معاش است اطاعت از شوهر بر او واجب نیست .(2)
فاضل :... و شوهر ندهد مى تواند جهت الزام شوهر به پـرداخـت نـفـقـه بـه مـجـتـهـد جـامـع الشـرایـط و اگـر نـبـاشـد بـه عدول مؤ منین و اگر آنهم ممکن نشد به فساق از مؤ منین مراجعه نماید و چنانچه الزام شوهر بـر دادن نـفـقه ممکن نباشد مى تواند در هر روز به اندازه خرجى همان روز بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد معاش خود را تهیه کند، در موقعى که مشغول تهیه معاش است اطاعت از شوهر بر او واجب نیست .(3)
مـکـارم : بـنـابـر احـتـیـاط واجـب خـرجـى را بـایـد بـا اجـازه حـاکـم شـرع از مال شوهر بر دارد.(4)
مـسـأله1 : زن مـى تـوانـد نفقاتى را که شوهر نداده در هر زمانى از او مطالبه کند، و اگر شوهر نپرداخت ، زن مى تواند با مراجعه به حاکم شرع نفقه خود را از شوهر بـگـیرد، و در صورتى که شوهر نداشته باشد که نفقه را بپردازد به او مهلت داده مى شود که هر گاه توان پرداختن پیدا کرد بپردازد.(1)
مـسـأله2 : اگـر مـردى نـفـقـه زن را نـپـردازد، زن مى تواند از تمکین به شوهر خـوددارى نـمـایـد و هـمـچـنـین مى تواند نزد حاکم رفته تا او شوهر با مجبور به پرداخت مـخـارج زنـدگـى زن کـنـد و اگـر دسـتـرسـى بـه حـاکـم مـمـکـن نـبـاشد، زن مى تواند از اموال مرد به اندازه نفقه خودش بدون اذن او بردارد.(2)
مـسأله : اگر مرد نفقه یک روز زن را نپردازد، در پایان آن روز به مقدار نفقه به گردن مرد، دین مى آید و به زن مقروض مى شود. چه زن آن را از مرد طلب کرده باشد یا نه .
تبصره: با این وجود مردی که نفقه زنش را نمی پردازد حق الناس به گردنش می آید و باید صاحب حق که همسر وی است را از خود راضی نماید.
پرسش : آیا نفقه حتما باید بصورت پولِ نقد پرداخت شود؟
جواب :نـفـقـه را مـى تـوان بـه صـورت پـول یـا عـیـن بـه زن پـرداخـت ، مـثـلا مـى تـوان غـذا را پـخـتـه یـا نـپـخـتـه و یـا پـول آن را به زن داد و زن نیز مالک آن مى شود و هیچکدام از طرفین حق ندراند دیگرى را ملزوم به پرداخت یا دریافت پول کنند.
مسأله : زن نمى تواند نفقه روزهاى آینده را از شوهر طلب نماید.
پرسش . در چه صورت دادن نفقه زن، از عهده شوهر ساقط مى شود؟
همه مراجع (به جز تبریزى): در صورتى که زن از اداى حقوق شرعى خود نسبت به شوهر سرپیچى کند.[1]
آیه اللّه تبریزى: اگر زن از اداى حقوق شرعى خود نسبت به شوهر سرپیچى کند، بنابر احتیاط واجب پرداختن نفقه از عهده شوهر ساقط مى شود.[2]
پرسش . اگر زن به کارهاى منزل ـ از قبیل آشپزى و نظافت ـ رسیدگى نکند، آیا شوهر مى تواند از پرداخت نفقه او امتناع ورزد؟
همه مراجع: خیر، نمى تواند نفقه ندهد ؛ زیرا انجام دادن کارهاى خانه وظیفه زن نیست.[1]
پرسش. اگر زن نسبت به شوهرش بدرفتارى کند و به او دشنام دهد، آیا شوهر مى تواند نفقه او را ندهد؟
همه مراجع (به جز تبریزى): اگر خشونت و بدرفتارى زن، باعث نفرت شوهر گردد، مى تواند نفقه او را ندهد.[1]
آیه اللّه تبریزى: اگر خشونت و بدرفتارى زن، باعث نفرت شوهر گردد، بنابر احتیاط واجب مى تواند نفقه او را ندهد[2]
پرسش . زنى که در خانه شوهر است ولى به جهت گرفتن مهریه پیش از عروسى تمکین نمى کند، آیا شوهر حق دارد نفقه او را ندهد؟
همه مراجع: در فرض یاد شده، شوهر حق ندارد از پرداخت نفقه زن سرپیچى کند.[1]
پرسش . آیا مرد مى تواند خرید، هزینه و نیازهاى زن را، بر عهده خود او بگذارد و او را بر این کار مجبور سازد؟
همه مراجع: خیر، مرد حق ندارد پول نفقه را به زن بدهد و خرید نیازهایش را بر عهده خود او بگذارد؛ مگر آنکه زن آن را بپذیرد.[1]
پرسش. اگر شوهر نتواند نفقه زن را بپردازد و یا به خوبى تأمین کند،تکلیف چیست؟
همه مراجع (به جز امام، سیستانى، مکارم و نورى): اگر بتواند کار و یا شغل مناسبى براى خود انتخاب کند [و براى او سخت و مشقّت آور نباشد]؛ باید از این راه نفقه همسرش را تهیه کند و اگر ممکن نشد، گناهى بر او نیست. البته نسبت به هر مقدارى که نفقه زن را نپرداخته، بدهکار است.[1]
آیات عظام امام، سیستانى و نورى: اگر بتواند کار و یا شغل مناسبى براى خود انتخاب کند [و براى او سخت و مشقّت آور نباشد]، بنابر احتیاط واجب باید از این راه نفقه همسرش را تهیه کند و اگر ممکن نشد، گناهى بر او نیست. البته نسبت به هر مقدارى که نفقه زن را نپرداخته، بدهکار است.[2]
آیه اللّه مکارم: اگر بتواند با کار و یا انتخاب شغل مناسب و یا از هر راه مشروع دیگرى، درآمد کسب کند؛ باید از این راه نفقه همسرش را تهیه نماید و اگر ممکن نشد، گناهى بر او نیست. اما نسبت به هر مقدارى که نفقه زن را نپرداخته، بنابر احتیاط واجب، بدهکار است.[3]
تبصره. در انتخاب کار و شغل، برخى مراجع (امام، سیستانى و نورى) در این مسئله احتیاط واجب کرده اند.
پرسش 16 . آیا هزینه درمان و معالجه جزء نفقه واجب محسوب مى شود؟
همه مراجع: آرى، هزینه درمان و معالجه به مقدار متعارف جزء نفقه واجب محسوب مى شود.[1]
پرسش . اگر زن به آموزش هاى مختلف علمى و هنرى نیاز داشته باشد، آیا تأمین آن بر عهده شوهر است؟
همه مراجع: خیر، امور یاد شده جزء وظایف واجب و شرعى شوهر نیست؛ بلکه زن باید از درآمد خودش خرج کند.[66]
تبصره. سزاوار است به منظور احترام و افزایش محبت، مرد شرایط آموزش و رشد همسرش را فراهم کند.
پرسش . آیا مخارج تحصیل زن بر عهده شوهر و جزء نفقه واجب است؟
پرسش . آیا تهیه لوازم آرایش، جزء نفقه واجب زن محسوب مى شود؟
همه مراجع: آرى، تهیه لوازم آرایش در حد متعارف، جزء نفقه واجب زن محسوب مى شود.[1]
پرسش . آیا زن مى تواند زیورآلاتى را که شوهر برایش خریده، بدون اجازه او بفروشد؟
آیات عظام امام، بهجت، خامنه اى، صافى و فاضل: اگر شوهر آن را به زن تملیک کرده و یا بخشیده است، مى تواند بدون اجازه او بفروشد؛ ولى اگر به عنوان تأمین نفقه باشد،حق ندارد.[1]
آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر شوهر آن را به زن تملیک کرده و یا بخشیده و یا به عنوان نفقه برایش تهیه کرده است، مى تواند بدون اجازه او بفروشد.[2]
آیه اللّه وحید: اگر شوهر آن را به زن تملیک کرده و یا بخشیده است، مى تواند بدون اجازه او بفروشد. اما اگر به عنوان تأمین نفقه باشد، بنابر احتیاط واجب، حق ندارد.[3]
پرسش . آیا تهیه زیورآلات زن جزء نفقه واجب زن محسوب مى شود؟
همه مراجع: خیر، تهیه زیورآلات، جزء نفقه واجب زن محسوب نمى شود.[1]