پرسش . اگر زن در ایام عادت زایمان کند، خونى که از او بیرون مى آید حکم نفاس را دارد یا حیض؟
همه مراجع: حکم نفاس را دارد.[1]
پرسش . زنى که عادت ماهانه دارد، اگر خون نفاس او از ده روز بگذرد، تکلیفش چیست؟
همه مراجع: باید به اندازه روزهاى عادتش نفاس و بقیه [حداقل تا ده روز پس از آن] را استحاضه قرار دهد.[2]
پرسش1 . اگر زن زائو بیش از روزهاى عادتش و کمتر از ده روز خون ببنید، تکلیفش چیست؟
همه مراجع: اگر خون کمتر از ده روز قطع شود، تمام آن نفاس محسوب مى شود.[1]
پرسش2 . خانمى است که عادت ماهانه ثابتى ندارد بعد از زایمان به طور پى در پى تا یک ماه یا بیشتر خون مى بیند، تکلیفش چیست؟
پرسش . آیا آبى که در اثر پاره شدن کیسه جنین قبل از زایمان خارج مى شود، نجس است؟
همه مراجع: خیر، پاک است [مگر آنکه همراه آن خون بیرون بیاید].[1]
[1]. فاضل، جامع المسائل، ج 1 س 75 و دفتر: همه مراجع.
پرسش . خانمى که عادت ماهانه (عددیه) دارد؛ اکنون به علت زایمان تا یک ماه یا بیشتر خون مى بیند، تکلیف عباداتش چه مى شود؟
آیات عظام امام، بهجت، خامنه اى، سیستانى، فاضل و نورى: باید به اندازه روزهاى عادتش نفاس قرار دهد و بعد از آن تا ده روز، به احکام استحاضه عمل کند (هر چند این ده روز در ایام عادتش باشد) بعد از گذشتن ده روز اگر خونى که مى بیند در ایام عادتش باشد، خون حیض است و در غیر این صورت استحاضه است (هر چند نشانه هاى حیض را نیز داشته باشد).[1]
آیات عظام تبریزى و وحید: باید به اندازه روزهاى عادتش نفاس قرار دهد و بعد از آن تا ده روز به احکام استحاضه عمل کند (هر چند این ده روز در ایام عادتش باشد) و بعد از گذشتن ده روز اگر خونى که مى بیند در ایام عادتش باشد، یا نشانه هاى حیض را داشته باشد، خون حیض است و در غیر این صورت استحاضه است.[2]
پرسش . خانمى که بچه اش را کورتاژ کرده خونى که مشاهده مى کند، چه خونى است؟ آیا خون نفاس است؟
آیات عظام امام، خامنه اى، صافى، فاضل و نورى: اگر خون بسته اى بعد از سقط از رحم خارج شود و بداند که اگر در رحم مى ماند، انسان مى شد خونى که تا ده روز مى بیند خون نفاس محسوب مى شود و باید به احکام آن عمل کند.[1]
آیه اللّه بهجت: اگر خون بسته اى بعد از سقط از رحم خارج شود و بداند که اگر در رحم مى ماند، انسان مى شد خونى که تا ده روز مى بیند بنا بر احتیاط واجب خون نفاس محسوب مى شود و باید به احکام آن عمل کند[2].
آیات عظام تبریزى و وحید: خونى که بعد از سقط از رحم خارج مى شود، اگر زاییدن صدق کند تا ده روز، خون نفاس محسوب مى شود و باید به احکام آن عمل کند.[3]
آیه اللّه سیستانى: اگر خونى که بعداز سقط از رحم خارج مى شود، از حالت علقه (خون بسته) و مُضغه (قطعه گوشت) بگذرد، چنانچه تا ده روز ببیند، خون نفسا محسوب مى شود و باید به احکام آن عمل کند.[4]
پرسش . اگر زن بعد از زایمان خون نبیند، تکلیف چیست؟
همه مراجع: اگر تا روز دهم خون نبیند، این زن خون نفاس ندارد و باید در این ایام، عبادت هاى خود را به جا آورد.[1]
پرسش . اگر زن بار دار نزدیک زایمان چند روز خون ببیند، تکلیفش چیست؟ آیا خون نفاس محسوب مى شود؟
همه مراجع: اگر پیش از زایمان باشد، خون نفاس نیست بلکه باید براساس شرایط و صفات، خون حیض یا استحاضه قرار دهد.[1]
پرسش . خانم هایى که دو قلو مى زایند، حکم خون نفاسشان چیست؟ به عنوان مثال یک هفته بعد از تولد بچه اول، بچه دوم بدنیا مى آید؟
همه مراجع (به جز مکارم): باید براى هر کدام نفاس جداگانه اى در نظر بگیرد. به عنوان مثال اگر بین تولد آنها ده روز فاصله شود و خون تا بیست روز ادامه داشته باشد، نفاس این زن بیست روز است (ده روز براى تولد بچه اول و ده روز براى بچه دوم).[1]
پرسش . آیا خون نفاس نیز مانند خون حیض، باید استمرار داشته باشد؟
همه مراجع: خیر، هر مقدار تا ده روز خون ببیند، نفاس محسوب مى شود. به عنوان مثال ممکن است تنها دو روز اول خون ببیند و ممکن است تنها روز پنجم خون ببیند و...[1].
پرسش . حداقل و حداکثر خون نفاس چقدر است؟
همه مراجع: حداقل آن یک لحظه و حداکثر ده روز است.[1]
پرسش . اگر زن بعد از زایمان یک یا دو روز خون ببیند و پاک شود، آیا باید تا ده روز صبر کند و نمازش را ترک کند؟
همه مراجع (به جز سیستانى، صافى و مکارم): خیر، باید بعد از پاک شدن، غسل کند و نمازهاى خود را بخواند و اگر [قبل از گذشتن ده روز از ولادت] دوباره خون ببیند، چنانچه روزهایى که خون دیده با روزهایى که در وسط پاک بوده، با هم ده روز یا کمتر باشد تمام آن نفاس است.[2]
آیات عظام سیستانى و صافى: خیر، باید بعد از پاک شدن، غسل کند و نمازهاى خود را بخواند و اگر [قبل از گذشتن ده روز از ولادت] دوباره خون ببیند، چنانچه روزهایى که خون دیده روى هم رفته ده روز یا کمتر از ده روز است، تمام آن نفاس است و بنا بر احتیاط واجب روزهایى که در وسط پاک بوده، احتیاط کند؛ یعنى آنچه را بر نفساء حرام است ترک کند و عبادت هاى خود را بجا آورد.[3]
آیه اللّه مکارم: و اگر [قبل از گذشتن ده روز از ولادت] دوباره خون ببیند چنانچه روزهایى که خون دیده روى هم رفته ده روز یا کمتر از ده روز است تمام آن نفاس مى باشد و روزهایى که در وسط پاک بوده عباداتش صحیح است.[4]
در بین برخى از مردم مشهور است که مى گویند:
زنى که تازه زایمان کرده، باید روز چهلم غسل (چله) انجام دهد؛
برخی هم معتقدند که در این چهل روز عبادت او صحیح نیست!!
از نظر این سخنان هیچ ارزش و اعتبار شرعی ندارند.
و زن باید بعد از غسل نفاس (که نهایتا ده روز بعد از زایمان است) عبادات خود را انجام دهد!
تبصره . شستن بچه در صورتى که براى او ضرر نداشته باشد، مستحب است؛ ولى غسل ندارد.
پرسش . چه کارهایى بر زن نفساء حرام است؟
همه مراجع: هر چیزى که بر زن حائض حرام است، بر زن نفساء هم حرام است.[1]
تبصره . آیات عظام تبریزى، سیستانى و وحید، بعضى از کارهایى را که بر زن حائض حرام است، بنابر احتیاط واجب حرام مى دانند (مانند تلاوت آیات سجده دار، توقف در مساجد و رفتن به مسجدالحرام و مسجد پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) و گذاشتن چیزى در این مکان ها).
پرسش . خون نفاس چیست؟
«نفاس» از ماده «نفس» گرفته شده است. «نفس» چندین معنا دارد که یکى از این معانى، خون است.[1]
نفاس در اصطلاح به خونى گفته مى شود که پس از زایمان، از زن خارج مى شود. زن را در این هنگام «نفساء» مى گویند. آغاز خون نفاس از زمانى است که اولین جزء بچه از شکم بیرون مى آید. بنابر این خونى که پیش از آن دیده مى شود، خون نفاس محسوب نمى شود. حداقل آن یک لحظه و حداکثر ده روز است. زن پس از پاک شدن، باید غسل نفاس به جا آورد.[2]
پرسش . اگر در ماه رمضان خانمى که استحاضه اش متوسطه است، غسل را به جا نیاورد، حکم روزه اش چیست؟
آیات عظام امام، خامنه اى، فاضل، نورى و وحید: روزه اش باطل است و باید بعد از ماه رمضان قضا کند.[1]
آیات عظام بهجت و صافى: بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل است و باید بعد از ماه رمضان قضا کند.[2]
آیات عظام تبریزى و سیستانى: روزه اش صحیح است.[3]
آیه اللّه مکارم: استحاضه متوسطه حکم استحاضه قلیله را دارد و استحاضه قلیله غسل ندارد. بنابراین روزه اش صحیح است.[4]
پرسش . اگر مستحاضه کثیره در ماه رمضان غسل هاى خود را به جا نیاورد، حکم روزه اش چیست؟
پرسش . آیا روزه ماه رمضان، بر زن مستحاضه واجب است؟
همه مراجع: آرى، باید روزه بگیرد و مانند زن حائض نیست.[1]
تبصره . باید براى روزه گرفتن کارهاى استحاضه را بجا آورد.
[1]. توضیح المسائل مراجع، م 418 و وحید، توضیح المسائل، م 424 و دفتر: خامنه اى.
پرسش . اگر زن مستحاضه بعد از نماز ظهر یا مغرب، خونش قطع شود، آیا باید براى نماز بعد (نماز عصر یا عشا)، دوباره کارهاى استحاضه را انجام دهد؟
همه مراجع: آرى، باید براى نماز بعد کارهاى استحاضه را انجام دهد؛ ولى براى نمازهاى بعدى لازم نیست.[1]
پرسش . اگر زن مستحاضه (استحاضه کثیره یا متوسطه)، براى نماز غسل نکند و تنها وضو بگیرد؛ آیا نمازش باطل است؟
همه مراجع: آرى، نمازش باطل است.[1]
تبصره . آیه اللّه مکارم قائل به استحاضه متوسطه نیستند.
پرسش. اگر زن مستحاضه اول وقت وضو بگیرد یا غسل کند؛ ولى با تأخیر نماز بخواند، آیا باید دوباره وضو بگیرد یا غسل کند؟
همه مراجع (به جز سیستانى): آرى، باید دوباره وضو بگیرد یا غسل کند و نماز بخواند؛ مگر آنکه خون داخل فضاى فرج نیاید.[1]
آیه اللّه سیستانى: اگر وظیفه اش این بوده که بین وضو یا غسل و نماز فاصله نیندازد، باید دوباره وضو بگیرد یا غسل کند و نماز بخواند؛ مگر آنکه خون داخل فضاى فرج نیاید.[2]
پرسش . اگر زن بعد از زایمان سر چهار روز پاک شود و غسل کند، سپس دوباره خون ببیند، تکلیفش چیست؟
آیات عظام امام، بهجت، تبریزى، خامنه اى، فاضل و نورى: اگر همه خون هایى که دیده با روزهایى که در وسط پاک شده، روى هم ده روز یا کمتر از آن باشد، همه آنها نفاس محسوب مى شود؛ حتى روزهایى که در وسط پاک شده است. بنابر این اگر در روزهایى که پاک شده، روزه گرفته است، باید آنها را قضا کند؛ ولى نماز قضا ندارد.[1]
آیات عظام سیستانى و صافى: اگر همه خون هایى که دیده با روزهایى که در وسط پاک شده، روى هم ده روز یا کمتر از آن باشد، بنابر احتیاط واجب روزهایى که خون دیده نفاس قرار دهد و در روزهایى که پاک شده، آنچه را که بر نفساء حرام است ترک کند و عبادت هاى خود را به جا آورد. بنابر این اگر در روزهایى که پاک شده، روزه گرفته است، باید آنها را قضا کند؛ ولى نماز قضا ندارد.[2]
پرسش . آیا زن مستحاضه مى تواند نماز قضا بخواند؟ آیا براى انجام آن باید کارهایى را که براى نماز ادا لازم شده، انجام دهد؟
آیات عظام امام، خامنه اى، سیستانى، فاضل و نورى: آرى، مى تواند نماز قضا بخواند و باید براى هر نماز، کارهایى را که براى نماز ادا واجب است، به جا آورد.[157]
آیات عظام تبریزى و وحید: خیر، باید نماز قضا را به تأخیر اندازد تا پاک شود؛ مگر آنکه وقت آن تنگ شود. در این صورت باید براى هر نماز کارهایى را که براى نماز ادا واجب است، به جا آورد.[158]
آیه اللّه صافى: بنابر احتیاط واجب باید نماز قضا را به تأخیر اندازد تا پاک شود؛ مگر آنکه وقت آن تنگ شود. در این صورت باید براى هر نماز کارهایى را که براى نماز ادا واجب است، به جا آورد.[159]
آیه اللّه مکارم: آرى، مى تواند نماز قضا بخواند؛ ولى بنابر احتیاط واجب براى هر نماز باید یک وضو بگیرد.[4]
تبصره . کسانى که معتقدند زن مستحاضه مى تواند نماز قضا بخواند، گفته اند: بهتر است نماز قضا را پس از پاک شدن از خون به جا آورد.[5]
پرسش . اگر بر زن مستحاضه نماز آیات واجب شود، آیا مى تواند به همان کارهایى که براى نماز یومیه انجام داده، اکتفا کند؟
همه مراجع (به جز تبریزى، مکارم و وحید): خیر، باید براى نماز آیات هم تمام کارهایى را که براى نماز یومیه به جا آورده، انجام دهد.[1]
آیه اللّه تبریزى: باید براى نماز آیات وضو بگیرد و در استحاضه کثیره باید غسل کند و وضو لازم نیست.[2]
آیه اللّه مکارم: آرى، مى تواند به همان کارهایى که براى نماز یومیه انجام داده، اکتفا کند و نیاز به غسل دیگرى نیست. تنها باید وضو بگیرد.[3]
آیه اللّه وحید: خیر، باید براى نماز آیات هم تمام کارهایى را که براى نماز یومیه به جا آورد، انجام دهد و بنابر احتیاط در استحاضه کثیره وضو هم بگیرد.[4]
پرسش1 . آیا در استحاضه متوسطه یا کثیره، وضو مقدم است یا غسل؟
همه مراجع (به جز سیستانى و صافى): هر کدام را اول به جا آورد صحیح است؛ ولى بهتر است اول وضو بگیرد.[1]
آیه اللّه سیستانى: در استحاضه متوسطه، باید غسل پیش از وضو باشد و در استحاضه کثیره اگر بخواهد وضو بگیرد باید قبل از غسل وضو بگیرد.[2]
آیه اللّه صافى: در استحاضه متوسطه هر کدام را اول به جا آورد صحیح است؛ ولى بهتر است اول وضو بگیرد؛ ولى در استحاصه کثیره احتیاط آن است که پیش از غسل وضو بگیرد.[3]
تبصره . آیات عظام تبریزى، سیستانى، مکارم، نورى و وحید، در استحاضه کثیره گفته اند: با آن غسل مى توان نماز خواند و نیاز به وضو نیست.
پرسش 2. در استحاضه قلیله اگر نماز ظهر و عصر و نیز مغرب و عشا با هم خوانده شود، آیا براى نماز عصر یا عشا باید وضو گرفته شود؟
همه مراجع: آرى، براى هر نماز باید وضو گرفته شود.[4]
پرسش 3. اگر مستحاضه قلیله نماز عصر خود را بخواند و تا نماز مغرب خون نبیند، آیا مى تواند با همان وضوى نماز عصر، نماز مغربش را بخواند؟
همه مراجع: خیر، باید براى نماز مغرب وضو بگیرد؛ ولى براى نماز عشا گرفتن وضو لازم نیست.[5]
پرسش 1 . آیا در استحاضه وارسى کردن لازم است. اگر بدون وارسى نماز بخواند؛ آیا نمازش باطل است؟
همه مراجع: آرى، باید زن مستحاضه (در صورت امکان) هنگام نماز خود را وارسى کند که استحاضه اش از چه قسم است تا کارهایى را که براى آن قسم دستور داده شده، انجام دهد. اگر بدون وارسى نماز بخواند، نمازش باطل است مگر آنکه قصد قربت داشته و به وظیفه واقعى خود عمل کرده باشد.[1]
تبصره . آیات عظام امام، خامنه اى، تبریزى، سیستانى، مکارم و نورى، در مسئله احتیاط واجب کرده اند.
پرسش . آیا زن مستحاضه حتماً باید هنگام نماز خود را وارسى کند یا اینکه پیش از وقت نماز هم جایز است؟
همه مراجع: وارسى پیش از وقت نماز جایز نیست؛ مگر اینکه بداند نوع استحاضه تغییر نمى کند.[2]
پرسش. اگر هنگام غسل خون قطع نشود، آیا غسل باطل است؟
همه مراجع: خیر، غسل باطل نمى شود. آرى اگر در وسط غسل خون استحاضه متوسطه به کثیره تبدیل شود، باید غسل را از سر گیرد.[1]
پرسش . اگر تکرار غسل براى مستحاضه ـ به خصوص در استحاضه کثیره ـ باعث مشقت زیاد شود، تکلیف چیست؟
همه مراجع: اگر انجام دادن غسل براى او حرج و مشقت داشته باشد، مى تواند (به اندازه از بین رفتن حرج) تیمم کند.[1]
پرسش. آیا هنگام غسل استحاضه علاوه بر نیت، باید نوع استحاضه (متوسطه و کثیره) را نیز در نیت مشخص کرد؟
پرسش . آیا غسل استحاضه نیاز به وضو دارد؟
آیات عظام امام، بهجت، خامنه اى، صافى و فاضل: آرى، باید افزون بر غسل، براى نماز وضو نیز بگیرد.[1]
آیات عظام تبریزى، سیستانى، نورى و وحید: در غسل استحاضه متوسطه باید وضو هم بگیرد؛ ولى در غسل استحاضه کثیره نیاز به وضو نیست؛ اگرچه احتیاط مستحب آن است که براى نماز وضو هم بگیرد.[2]
آیه اللّه مکارم: خیر، ولى احتیاط مستحب آن است که افزون بر غسل، براى نماز، وضو هم بگیرد.[3]
پرسش . اگر استحاضه قلیله یا متوسطه زن بعد از نماز صبح یا بعد از نماز ظهر و عصر به کثیره تبدیل شود، تکلیفش چیست؟
همه مراجع: اگر بعد از نماز صبح به کثیره تبدیل شود، باید براى نماز ظهر و عصر یک غسل و براى نماز مغرب و عشا غسل دیگرى به جا آورد، اگر این حالت بعد از نماز ظهر و عصر اتفاق بیفتد، باید براى نماز مغرب و عشا غسل کند[1].
تبصره . آیه اللّه سیستانى در مسئله تفصیل و توضیح بیشترى دارد. به عنوان «وظایف مستحاضه کثیره» مراجعه شود.
پرسش . اگر استحاضه کثیره به قلیله یا متوسطه تبدیل شود، وظیفه زن چیست؟
همه مراجع: باید براى نماز اول کارهاى استحاضه کثیره را انجام دهد و براى نمازهاى بعد کارهاى استحاضه متوسطه (اگر به متوسطه تبدیل شود) و یا قلیله (اگر به قلیله تبدیل شود) را به جا آورد.[1]
تبصره . آیه الله مکارم استحاضه متوسطه را قبول ندارند. بنابر این طبق فتواى ایشان تبدیل استحاضه کثیره به متوسطه، حکم تبدیل استحاضه کثیره به قلیله را دارد.
پرسش . آیا زن مستحاضه مى تواند با همان طهارتى که براى نماز داشته، به خط قرآن دست بزند؟
آیات عظام امام، خامنه اى، فاضل و صافى: بنابر احتیاط واجب براى مسّ خط قرآن باید کارهاى مستحاضه را به طور مستقل انجام دهد.[1]
آیه اللّه بهجت: باید براى مس خط قرآن کارهاى مستحاضه را به طور مستقل انجام دهد.[2]
آیات عظام تبریزى، نورى و وحید: بنابر احتیاط واجب، باید از مس خط قرآن در هر حال اجتناب کند.[3]
آیه اللّه سیستانى: باید براى مس خط قرآن کارهاى مستحاضه را به طور مستقل انجام دهد؛ مگر اینکه مسّ پیش از خواندن نماز باشد.[4]
آیه اللّه مکارم: بنابر احتیاط واجب براى مسّ خط قرآن باید کارهاى مستحاضه را به طور مستقل انجام دهد مگر اینکه هنگام اوقات نماز باشد.[5]
پرسش . آیا زن اگر به دستور استحاضه رفتار کرده باشد، مى تواند در ایام استحاضه، قرآن (حتى سوره هاى سجده دار) بخواند؟
همه مراجع: آرى، مى تواند قرآن تلاوت کند؛ هر چند سوره هاى سجده دار باشد.[1]
پرسش . خانمى که مرتب استحاضه اش تغییر مى کند و نمى داند از چه قسمى است، تکلیفش چیست؟
همه مراجع: در صورت امکان، باید هنگام نماز خود را وارسى کند. بدین ترتیب که مقدارى پنبه داخل فرج نموده و کمى صبر کند و بیرون آورد. در این صورت از هر کدام از اقسام استحاضه بود، به دستورات آن عمل کند و در صورت عدم امکان وارسى، باید مطابق احتیاط عمل کند.[1]
پرسش . اگر زن به خیال اینکه استحاضه اش قلیله است، وضو گرفت و نماز خواند؛ ولى بعد از نماز متوجه شد که استحاضه اش متوسطه یا کثیره بوده چه تکلیفى دارد؟
همه مراجع (به جز مکارم): نمازش باطل است و باید آن را دوباره بخواند.[1]
آیه اللّه مکارم: اگر استحاضه کثیره باشد، نمازش باطل است و بایدآن را دوباره بخواند.[2]
پرسش . خانمى که استحاضه کثیره دارد و خونش بند نمى آید اگر بعد از غسل خونش قطع نشود و ادامه داشته باشد، آیا غسلش باطل مى شود؟
آیات عظام امام، خامنه اى، نورى و وحید: اگر براى او ضرر (یا مشقت) ندارد، باید پیش از غسل و بعد از آن با پنبه و مانند آن، از بیرون آمدن خون جلوگیرى کند و غسلش باطل نمى شود. اگر در این امر کوتاهى کند و بعد از غسل خون بیرون آید، باید دوباره غسل کند و اگر نماز هم خوانده، باید دوباره بخواند. اما اگر جلوگیرى از خون برایش ضرر دارد، تکلیفى ندارد و لازم نیست غسل را دوباره انجام دهد.[1]
آیات عظام بهجت، صافى و فاضل: اگر براى او ضرر (یا مشقت) ندارد، باید پیش از غسل و بعد از آن، با پنبه و مانند آن از بیرون آمدن خون جلوگیرى کند و غسلش باطل نمى شود. اگر در این امر کوتاهى کند و بعد از غسل خون بیرون آید، بنابر احتیاط واجب باید دوباره غسل کند و اگر نماز هم خوانده، باید دوباره بخواند. اما اگر جلوگیرى از خون برایش ضرر دارد، تکلیفى ندارد و لازم نیست غسل را دوباره انجام دهد.[2]
پرسش . اگر زن مستحاضه تشخیص ندهد که استحاضه اش از چه قسمى است و در جایى باشد که نتواند خود را وارسى کند، تکلیفش چیست؟ آیا باید احتیاط کند؟
آیات عظام امام، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و نورى: اگر حالت سابق او معلوم است، باید براساس آن ادامه دهد؛ در غیر این صورت باید به وظیفه مسلم خود عمل کند. به عنوان مثال اگر نمى داند استحاضه اش قلیله است یا متوسطه، باید کارهاى استحاضه قلیله را انجام دهد و اگر بین متوسطه و کثیره تردید دارد، باید به کارهاى استحاضه متوسطه عمل کند.[1]
آیات عظام بهجت و وحید: اگر حالت سابق او معلوم است، باید براساس آن ادامه دهد و اگر معلوم نیست بنابر احتیاط واجب باید به آنچه سخت تر است عمل کند. به عنوان مثال اگر نمى داند استحاضه اش قلیله است یا متوسطه، بنابر احتیاط باید کارهاى استحاضه متوسطه را انجام دهد و اگر بین متوسطه و کثیره تردید دارد، بنابر احتیاط باید به کارهاى استحاضه کثیره عمل کند.[2]
آیه اللّه صافى: اگر حالت سابق او معلوم است، باید براساس آن ادامه دهد و اگر معلوم نیست، باید مطابق احتیاط عمل کند. به عنوان مثال اگر نمى داند استحاضه اش قلیله است یا متوسطه، یا نمى داند متوسطه است یا کثیره، باید کارهاى هر دو را انجام دهد و اگر بین هر سه تردید دارد، باید به کارهاى هر سه قسم عمل کند.[3]
آیه اللّه مکارم: اگر حالت سابق او معلوم است، باید براساس آن ادامه دهد و اگر معلوم نیست، بنابر احتیاط واجب باید مطابق احتیاط عمل کند؛ یعنى، هم به وظیفه استحاضه کثیره و هم قلیله.[4]
تبصره 1 . با توجه به اینکه آیات عظام (بهجت، مکارم و وحید) در مسئله احتیاط واجب کرده اند، مقلدان ایشان مى توانند به فتواى آسان که فتواى امام خمینى و سایرین است، عمل کنند.
تبصره 2 . مقلدان آیه اللّه صافى اگر هنوز به این مسئله عمل نکرده اند و یا تاکنون این مسئله برایشان پیش نیامده، مى توانند به یکى از مراجع تقلید دیگر ـ در صورتى که او را مساوى مرجع خود مى دانند ـ رجوع کنند.
پرسش . مستحاضه کثیره یا متوسطه آیا مى تواند قبل از وقت غسل کند و با آن نمازش را بخواند؟
همه مراجع (به جز سیستانى و مکارم): خیر، اگر پیش از وقت غسل کند، غسلش باطل است و باید دوباره براى نماز غسل کند.[1]
آیه اللّه سیستانى: در فرضى که نباید بین غسل و نماز فاصله بشود، اگر انجام غسل پیش از وقت باعث فاصله گردد، آن غسل باطل است و باید دوباره براى نماز غسل کند.[2]
آیه اللّه مکارم: خیر، اگر پیش از وقت غسل کند، بنا بر احتیاط واجب باید دوباره براى نماز غسل کند.[3]
تبصره . براى توضیح بیشتر درباره فتواى آیه اللّه سیستانى، به پرسش عنوان «وظایف مستحاضه کثیره» مراجعه شود.
پرسش . در استحاضه کثیره، باید بین نماز ظهر و عصر و نماز مغرب و عشا فاصله نیندازد؛ آیا اگر چنین کنیم گناه کرده ایم؟
همه مراجع: خیر، زن مى تواند بین آن دو فاصله بیندازد ؛ ولى در این صورت باید براى نماز عصر و عشا دوباره غسل کند.[1]
پرسش . وظیفه مستحاضه کثیره چیست؟
همه مراجع (به جز مکارم): مستحاضه کثیره چند وظیفه دارد:
1. براى هر نماز باید پنبه (نوار بهداشتى) را عوض کند.
2. باید ظاهر فرج را اگر خون به آن رسیده، تطهیر کند.
3. براى هر نماز یک وضو بگیرد ؛ به عنوان مثال براى نماز ظهر یک وضو و براى نماز عصر وضوى دیگر.
4. یک غسل پیش از نماز صبح و یکى پیش از نماز ظهر و عصر (اگر با هم بخواند) و یکى هم پیش از نماز مغرب و عشا (اگر با هم بخواند) انجام دهد.
5. اگر میان نماز ظهر و عصر و نماز مغرب و عشا فاصله بیندازد، باید براى نماز عصر و نماز عشا دوباره غسل کند.[1]
آیه اللّه مکارم: زن در استحاضه کثیره واجب است یک غسل پیش از نماز صبح و یکى پیش از نماز ظهر و عصر (اگر با هم بخواند) و یکى هم پیش از نماز مغرب و عشا (اگر با هم بخواند) انجام دهد و احتیاط مستحب آن است که علاوه بر این، براى هر نماز یک وضو بگیرد، قبل از غسل یا بعد از آن.[2]
تبصره 1 . نسبت به بند 4 آیات عظام (تبریزى، سیستانى و وحید) فتوا ندارند؛ بلکه احتیاط واجب کرده اند.
تبصره 2 . نسبت به بند 3 آیات عظام (تبریزى، سیستانى، وحید و نورى) وضو را واجب نمى دانند و گفته اند:
پرسش 189 . استحاضه کثیره چیست؟
همه مراجع: استحاضه کثیره آن است که هرگاه زن پنبه را داخل کند، خون پنبه را فرا گرفته و به دستمال و مانند آن برسد.[1]
[1]. توضیح المسائل مراجع، م 393 و وحید، توضیح المسائل، م 399 و دفتر: خامنه اى.
پرسش . اگر مستحاضه متوسطه و کثیره از خون پاک شود، آیا باید غسل هم کند؟
همه مراجع (به جز سیستانى و مکارم): اگر بداند از هنگامى که براى نماز قبل غسل کرده تاکنون خون از او قطع شده و به طور کلى پاک شده، لازم نیست غسل کند در غیر این صورت باید غسل کند.[1]
آیه اللّه سیستانى: در استحاضه کثیره اگر بداند از هنگامى که براى نماز قبل غسل کرده تاکنون خون از او قطع شده و به طور کلى پاک گشته است، لازم نیست غسل کند. در غیر این صورت بنابر احتیاط واجب باید غسل کند و در استحاضه متوسطه انجام غسل براى پاک شدن از خون واجب نیست.[2]
آیه اللّه مکارم: در استحاضه کثیره اگر بداند از هنگامى که براى نماز قبل غسل کرده تاکنون، خون از او قطع شده و به طور کلى پاک گشته است، لازم نیست غسل کند. در غیر این صورت باید غسل کند و استحاضه متوسطه حکم استخاضه قلیله را دارد و براى پاک شدن ازآن غسل واجب نیست.[3]
پرسش . وظیفه مستحاضه متوسطه چیست؟
همه مراجع (به جز مکارم): مستحاضه متوسطه چند وظیفه دارد:
1. براى هر نماز باید پنبه (نوار بهداشتى) را عوض کند.
2. باید ظاهر فرج را اگر خون به آن رسیده، تطهیر کند.
3. براى هر نماز یک وضو بگیرد ؛ به عنوان مثال براى نماز ظهر یک وضو و براى نماز عصر وضوى دیگر.
4. در هر شبانه روز یک غسل پیش از نماز صبح به جا آورد؛ بدین ترتیب که اگر پیش از نماز صبح خون استحاضه متوسطه دیده، باید براى نماز صبح غسل کند تا صبح دیگر و اگر این حالت پیش از نماز دیگر (مانند ظهر و عصر یا مغرب و عشا) برایش پیش آید، براى آن نماز غسل کند، ولى از فرداى آن روز اگر به همان حالت متوسطه باقى بماند، باید پیش از هر نماز صبح، غسل کند.[1]
آیه اللّه مکارم: ما قائل به استحاضه متوسطه نیستیم و مورد یاد شده، احکام استحاضه قلیله را دارد.[2]
پرسش . استحاضه متوسطه چیست؟
همه مراجع (به جز مکارم): استحاضه متوسطه آن است که هرگاه زن، پنبه را داخل کند، خون در پنبه فرو رفته و از طرف دیگر ظاهر شود ؛ ولى به دستمال و مانند آن ـ که به طور معمول خانم ها براى جلوگیرى از خون استفاده مى کنند ـ نرسد.[1]
آیه اللّه مکارم: ما استحاضه متوسطه را قبول نداریم و این نوع استحاضه احکام استحاضه قلیله را دارد.[2]
پرسش 1 . اگر استحاضه قلیله زن بعد از نماز صبح یا بعد از نماز ظهر و عصر به متوسطه تبدیل شود، تکلیف چیست؟
همه مراجع (به جز مکارم): اگر بعد از نماز صبح به متوسطه تبدیل شود، باید براى نماز ظهر و عصر غسل کند و اگر این حالت بعد از نماز ظهر و عصر اتفاق بیفتد، باید براى نماز مغرب و عشا غسل کند. در هر دو صورت از فرداى آن روز اگر به همان حالت متوسطه باقى بماند، باید پیش از هر نماز صبح، غسل کند.[1]
آیه اللّه مکارم: ما قائل به استحاضه متوسطه نیستیم و مورد یاد شده احکام استحاضه قلیله را دارد.[2]
تبصره . آیه اللّه سیستانى در انجام غسل فتوا ندارند و آن را احتیاط واجب مى دانند.
پرسش 2 . اگر استحاضه قلیله زن در وسط روز به متوسطه تبدیل شود، تکلیفش چیست؟ آیا باید غسل هم به جا آورد؟
پرسش . وظیفه مستحاضه قلیله چیست؟
همه مراجع: مستحاضه قلیله سه وظیفه دارد:
1. براى هر نماز (در صورت خون دیدن) یک وضو بگیرد؛ به عنوان مثال براى نماز ظهر یک وضو و براى نماز عصر وضوى دیگر.
2. براى هر نماز بنابر احتیاط واجب، پنبه (نوار بهداشتى) را عوض کند.
3. ظاهر فرج را اگر خون به آن رسیده، تطهیر کند.[1]
تبصره 1 . نسبت به بند 2، آیه اللّه صافى و آیه اللّه نورى فتوا دارند ؛ یعنى، عوض کردن نوار بهداشتى را واجب مى دانند و آیه اللّه سیستانى و آیه اللّه مکارم احتیاط مستحب دارند ؛ یعنى، عوض کردن نوار بهداشتى را واجب نمى دانند.
تبصره 2 . نسبت به بند 1 آیه اللّه مکارم فتوا ندارند ؛ بلکه احتیاط واجب کرده اند.
تبصره 3 . بر مستحاضه واجب است از بیرون آمدن خون جلوگیرى کند، (اگر براى او ضرر نداشته باشد).
پرسش . آیا مستحاضه قلیله پس از آنکه از خون پاک شد، باید غسل کند؟
پرسش . تفاوت خون حیض و استحاضه چیست؟
خون حیض و استحاضه در چند چیز با هم تفاوت دارند:
1. رنگ،
2. غلظت و رقت خون،
3. مدت زمان،
4. احکام.
پرسش . در دعاى کمیل آیه «اَفَمَنْ کانَ مُؤْمِنا کَمَنْ کانَ فاسِقا لا یَسْتَوونَ»[1] وجود دارد؛ آیا زن حائض مى تواند دعاى کمیل بخواند؟
آیات عظام امام، بهجت، فاضل و نورى: خواندن دعاى کمیل براى زن حائض اشکال ندارد؛ ولى باید آیه یاد شده را بر زبان جارى نکند.[2]
آیات عظام تبریزى، خامنه اى، سیستانى، صافى و مکارم: خواندن دعاى کمیل و نیز آیه یاد شده براى زن حائض اشکال ندارد؛ چه اینکه خواندن اصل آیه سجده دار براى حائض حرام است، نه باقى سوره.[3]
آیه اللّه وحید: خواندن دعاى کمیل براى زن حائض اشکال ندارد؛ ولى بنابر احتیاط واجب آیه یاد شده را بر زبان جارى نکند.[4]
تبصره1. آیه یاد شده، آیه 18 از سوره «سجده» است و آیه اى که سجده دارد، آیه 15 از این سوره است.
تبصره2. اگر گفته شود: تنها خواندن آیات سجده دار براى زن حائض حرام است، خواندن آیه یاد شده براى او حرام نیست؛ ولى اگر خواندن تمام سوره هایى که سجده واجب دارند براى زن حائض حرام باشد، خواندن آیه شده براى او حرام خواهد بود؛ خواه در قرآن باشد یا در دعا.
پرسش . آیا زن حائض مى تواند در مجالس ختم قرآن شرکت کند و تنها به قرآن گوش فرا دهد، بى آنکه خودش تلاوت کند؟
همه مراجع: آنچه که بر زن حائض حرام است، تنها خواندن سوره هاى سجده دار است؛ ولى گوش دادن به آن اشکال ندارد و اگر به آیه سجده دار گوش دهد، باید سجده آن را به جا آورد.[1]
تبصره . در اینکه براى زن حائض خواندن سوره هاى سجده دار حرام است یا تنها خواندن آیه سجده دار بین مراجع تقلید اختلاف نظر هست که در جاى خود بیان شد.
[1]. العروة الوثقى، ج 1، احکام الحائض، الثالث و م 2
پرسش . آیا خانم هاى حافظ قرآن، مى توانند در ایام عادت، با استفاده از نوار و سى دى هاى قرآنى، به سوره هاى سجده دار گوش فرادهند؟
همه مراجع: آرى، گوش دادن به تلاوت سوره هاى سجده دار اشکال ندارد؛ ولى اگر به آیه سجده دار گوش دهد، باید سجده آن را به جا آورد.[1]
[1]. العروة الوثقى، ج 1، احکام الحائض، الثالث و م 2
اسامى معصومین
پرسش . آیا زن حائض مى تواند به نام نبى اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) ، امامان (علیهم السلام) و حضرت زهراء (علیهاالسلام) دست بزند؟
همه مراجع (به جز تبریزى، سیستانى و وحید): بنابر احتیاط واجب اسماى آنان را مس نکند.[1]
آیات عظام تبریزى، سیستانى و وحید: بهتر (احتیاط مستحب) است، اسماى آنان را مسّ نکند.[3]
القاب معصومین
پرسش . لمس کردن القاب نبى اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) ، امامان (علیهم السلام) و حضرت زهراء (علیهاالسلام) براى زن حائض چگونه است؟
