پرسش . آیا در نوع پوشش و آرایش، اصول ثابت و مشخصى وجود دارد و یا در هر زمان باید متناسب با شرایط آن روز باشیم؟

پاسخ:

اسلام در کنار آزادى انتخاب در نوع آرایش و پوشش، اصول ثابتى را نیز تعیین نموده است که با تمسک بدان در همه زمان ها مى توان ضمن مصونیت نسبت به از دست دادن هویت ملى و دینى، از پیامدهاى منفى افراط و تفریط در خودآرایى و مدگرایى در امان بود.

اصول پوشش و آرایش در نگاه اسلام را مى توان در موارد ذیل جستجو کرد:

1. پاکیزگى و نظافت

رعایت پاکیزگى و نظافت در پوشش و آراستگى یکى از اصول ثابتى است که اسلام بر آن تأکید دارد. به گونه اى که خداوند متعال در قرآن به پاک نمودن لباس توصیه نموده و بیان داشته است: «وَ ثِیابَکَ فَطَهِّر»[1]؛ «و لباست را پاک کن».

آیه فوق در حقیقت خطاب به مردم است که پاکیزگى لباس ظاهر از مهم ترین نشانه هاى شخصیت و تربیت فرهنگ انسان است.[2]

پرسش . چرا پوشش فقط براى خانم ها واجب شده است؟ آیا این مسئله و حکم در قرآن آمده است؟ در واقع چرا خانم ها باید چادر بپوشند و مردها آزاد باشند؟

در پوشش دختران و زنان، ظرافت و دقتى نهفته است که با شخصیت و تکریم جایگاه آنان پیوند خورده است. پوشش زن سبب مى شود که زن در هنگام حضور در جامعه و روبرو شدن با مردان بیگانه، تنها به مسئولیت هاى اجتماعى خود رسیدگى کند و از رهزنى هاى شیطانى به دور باشد که در این صورت هم به بهداشت روانى جامعه کمک مى کند و هم نظام خانه و خانواده پایدار مى ماند؛ زیرا اسلام مى خواهد لذت هاى جنسى و حتى  دیدارى و شنیدارى در محیط خانوادگى و زیر چتر ازدواج قانونى قرار بگیرد و حضور در اجتماع براى درس و کار و فعالیت بوده، هر کدام از این دو محیط کارکرد ویژه خود را داشته باشد. از این رو مى توان حجاب زنان را نوعى آراستگى جهت حفظ حریم و مسئولیت پذیرى برشمرد که رعایت آن بر ایشان ضرورى و شایسته است.

پیامبر اسلام بر پوشش زن در مقابل نامحرم و دورى از خودنمایى و تبرج اصرار مى ورزید[1]. قرآن نیز زنان را به حفظ حریم و رعایت پوشش و حجاب مؤکداً توصیه کرده است که استشهاد به دو آیه آشکارا این تأکید را نشان مى دهد:

پرسش . ناشز و ناشزه به کسى چه گفته مى شود؟ در صورت تحقّق نشوز، وظیفه طرف مقابل در این زمینه چیست؟

«ناشز» و «ناشزه» به مرد یا زنى گفته مى شود که حقوق واجب و  وظایف شرعى را نسبت به همسرش رعایت نکند.

هرگاه نشوز و نافرمانى، از سوى زن باشد، مرد مى تواند زمینه آن را  از بین ببرد. به این ترتیب که نخست او را نصیحت کند و اگر تأثیر نگذاشت،  مى تواند از همخوابى با او بپرهیزد؛ یعنى، در بستر خواب به او پشت کند  و یا نزد او نخوابد. اگر این روش نیز در او اثر نداشت، چنانچه امید دارد با تنبیه  او را از نافرمانى باز دارد. البته این کار به قصد اصلاح (نه از روى خشم و انتقام)  و به اندازه اى باشد که باعث توجه و تنبه او گردد.

هرگاه نشوز و نافرمانى از سوى مرد باشد، زن نخست او را نصیحت مى کند و  اگر تأثیر نگذاشت، مى تواند شکایت خود را نزد حاکم ببرد تا او را به انجام  وظایفش وادار کند. البته حق ندارد با او قهر کند و یا او را کتک بزند.[1]

پرسش . مسلمانى با یک دختر مسیحى ازدواج موقت کرده و زن از او باردار  شده است، آیا سقط بچه جایز است؟

همه مراجع: سقط او جایز نیست.[1]

پرسش 1 . آیا شوهر مى تواند هنگام آمیزش بدون رضایت همسرش به طور طبیعى عزل کند؟

همه مراجع (به جز تبریزى): آرى، اشکال ندارد؛ ولى بدون رضایت زن کراهت دارد.[1]

آیه اللّه  تبریزى: بنا بر احتیاط واجب، باید با رضایت زن عزل کند.[2]

تبصره. عزل مرد به این است که هنگام آمیزش آب خود را بیرون از رحم زن بریزد.

پرسش 2 . آیا زن مى تواند هنگام آمیزش به طور طبیعى عزل کند؟

همه مراجع: اگر شوهر راضى باشد، اشکال ندارد و در غیر این صورت عزل زن حرام است.[3]

تبصره. عزل زن به این است که هنگام آمیزش خود را کنار بکشد؛ به طورى که آب شوهر در رحم او ریخته نشود.

پرسش . آیا مرد در هر نوبت که با همسرش نزدیکى مى کند؛ باید فورى غسل کند؟

همه مراجع: خیر، غسل تنها براى نماز و عباداتى لازم است که در آن طهارت شرط است.[1]

پرسش . کسى که نمى تواند غسل کند، ولى تیمم برایش ممکن است؛  آیا مى تواند با همسرش نزدیکى کند و با تیمم نماز بخواند؟

همه مراجع (به جز فاضل): آرى، مى تواند با همسرش نزدیکى کند؛ خواه بعد از  داخل شدن وقت نماز باشد، یا پیش از آن.[1]

آیه اللّه  فاضل: پیش از داخل شدن وقت نماز، مانعى ندارد و بعد از آن ـ اگر بدون  جهت با عیال خود نزدیکى کند - اشکال دارد؛ ولى اگر نزدیکى براى لذت بردن  یا امر عقلایى دیگر باشد اشکال ندارد.[2]

پرسش . اگر مردى با زنش از پشت نزدیکى کند، بر زن نیز غسل جنابت واجب مى شود؟

همه مراجع (به جز مکارم): اگر به اندازه ختنه گاه یا بیشتر داخل شود (گرچه منى  بیرون نیاید)، هر دو جنب مى شوند و باید غسل به جا آورند.[1]

آیه اللّه  مکارم: اگر به اندازه ختنه گاه یا بیشتر داخل شود، (گرچه منى بیرون  بیاید) بنابر احتیاط واجب، باید بین غسل و وضو جمع کنند.[2]

پرسش . آیا بعد از ملاعبه بین زن و شوهر، هر دو باید غسل انجام دهند؟

همه مراجع: در صورتى که نزدیکى انجام نگیرد و منى از آن دو خارج نشود،  غسل واجب نمى شود.[1]

پرسش. اگر در هنگام بازى، زن به حالت ارگاسم و تحریک کامل رسید، آیا غسل بر او واجب است؟

همه مراجع: اگر در اوج لذت جنسى، از زن مایعى خارج شود، حکم منى را دارد و غسل بر او واجب مى شود.[1]

پرسش . شخصى به قصد اینکه از همسرش منى خارج شود، او را با دست  تحریک مى کند، آیا این کار از نظر شرعى جایز است؟

همه مراجع: آرى، استمنا به وسیله بدن همسر جایز است.[1]

پرسش . آیا در دوران آبستنى و باردارى، نزدیکى با زن جایز است؟

همه مراجع: آرى؛ مگر آنکه براى زن یا بچه، ضرر و خطر داشته باشد.[1]

پرسش . آیا ملاعبه با همسر - به جز نزدیکى - در حال روزه جایز است؟

همه مراجع: اگر بدون قصد بیرون آمدن منى با همسرش ملاعبه کند - چنانچه  اطمینان دارد منى از او خارج نمى شود - اشکال ندارد و روزه هر دو صحیح است؛ هر چند اتفاقا از او منى بیرون آید.[1]

پرسش . در جایى که روابط زناشویى (و افراط در آن) براى سلامتى زن  ضرر داشته باشد، آیا زن مى تواند تمکین نکند؟

همه مراجع: اگر براى سلامتى زن ضرر داشته باشد، مى تواند تمکین نکند.[1]

تبصره. هرگاه زن براى عدم تمکین و نزدیکى، عذر شرعى (مانند حیض، خطر سلامتى بدن و...) داشته باشد، مى تواند از نزدیکى ممانعت کند.

پرسش. اگر زن و شوهر در ماه رمضان روزه دار باشند، نزدیکى آنها  چه حکمى دارد؟

همه مراجع: اگر از روى عمد و اختیار باشد، حرام است و روزه آنان باطل مى شود و باید هر کدام یک کفّاره بدهند.[1]

پرسش . حکم مردى که با همسرش در زمان حیض (از جلو) نزدیکى کند، چیست؟

آیات عظام امام، خامنه اى و فاضل: نزدیکى، در این حال بر هر دو حرام است و بنابر احتیاط واجب باید شوهر کفاره بدهد.[1]

آیه اللّه  بهجت: نزدیکى در این حال بر هر دو حرام است و باید شوهر  کفاره بدهد.[2]

آیات عظام تبریزى، سیستانى و نورى: نزدیکى در این حال بر هر دو حرام است و  باید شوهر استغفار کند و بنابر احتیاط مستحب کفاره هم بدهد.[3]

آیات عظام صافى، مکارم و وحید: نزدیکى در این حال بر هر دو حرام است  و بهتر (احتیاط مستحب) است، شوهر کفاره بدهد.[4]

تبصره. مقدار کفّاره یاد شده بدین قرار است: اگر نزدیکى در ثلث اول  روزهاى حیض باشد، «یک مثقال» (18 نخود) طلا و در ثلث دوم «نیم مثقال» (9 نخود) طلا و در ثلث سوم، «یک چهارم مثقال» (5/4 نخود) طلا  است.

پرسش . اگر مرد بخواهد با همسرش از پشت نزدیکى کند، آیا زن مى تواند تمکین نکند؟

همه مراجع: آرى، زن مى تواند به این نوع از استمتاع، تمکین نکند.[1]

پرسش . حکم نزدیکى با همسر از پشت چگونه است؟

همه مراجع (به جز تبریزى، سیستانى و وحید): کراهت شدید دارد.[1]

آیه اللّه  سیستانى: اگر زن راضى باشد، کراهت شدید دارد و اگر راضى نباشد،  بنا بر احتیاط واجب جایز نیست.[2]

آیات عظام تبریزى و وحید: بنا بر احتیاط واجب جایز نیست.[3]

پرسش . محرمات آمیزش چیست؟

موارد و زمان هایى که نزدیکى در آنها حرام است، عبارت است از:

1. در حال احرام،

2. زمان نفاس،

3. در حال اعتکاف،

4. دوران قاعدگى،

5. در حال روزه واجب،

6. زمانى که زن کمتر از نه سال داشته باشد،

7. جایى که طواف و نماز نساء در حج را به جا نیاورده باشد.[1]

پرسش . در چه صورت، مرد باید حداقل هر چهار شب یک شب در بستر زن دائمى بخوابد؟

آیات عظام امام، بهجت، خامنه اى، صافى، مکارم و نورى: اگر مرد بیش از یک زن دارد، واجب است حداقل هر چهار شب، یک شب در بستر یکى از آنان بخوابد و اگر یک زن دارد، رعایت آن لازم نیست؛ ولى حق ندارد او را طورى رها کند که نه مثل  زن شوهردار باشد و نه مثل زن بى شوهر.[1]

آیات عظام تبریزى، سیستانى، فاضل و وحید:اگر مرد بیش از یک زن دارد،  واجب است حداقل هر چهار شب، یک شب در بستر یکى از آنان بخوابد و اگر  یک زن دارد، بنا بر احتیاط [واجب] رعایت آن لازم است.[2]

پرسش. مکروهات آمیزش چیست؟

در اوقات مواردى آمیزش مکروه است؛ از جمله:

1. اول ظهر،

2. مقابل قبله،

3. پشت به قبله،

4. در زیر آسمان،

5. در حال ایستاده،

6. در هنگام غروب آفتاب،

7. در شب عید فطر و قربان،

8. بعد از غذا و با شکم پر،

9. در شبى که ماه گرفته باشد،

10. در روزى که خورشید گرفته باشد،

11. در حالى که بچه ناظر آنها باشد،

12. در حال احتلام پیش از غسل یا وضو،[1]

13. بعد از طلوع فجر تا طلوع خورشید،

14. در حالى که هر دو کاملاً عریان باشند.[2]

پرسش . مرد تا چه مدت مى تواند عمل زناشویى را نسبت به همسرش را ترک کند؟

همه مراجع (به جز مکارم): حد آن چهار ماه است و بیشتر از آن، نمى تواند  نزدیکى با همسرش را ترک کند.[1]

آیه اللّه  مکارم: حد آن چهار ماه است و بیشتر از آن نمى تواند نزدیکى با  همسرش را ترک کند؛ بلکه اگر زن جوان باشد و در این مدت بیم آن مى رود که به گناه بیفتد؛ احتیاط واجب آن است که طورى رفتار کند که او به گناه نیفتد.[2]

پرسش . مناسب ترین وقت و ساعت براى نزدیکى، چه زمانى است؟

مناسب ترین زمان هاى آمیزش عبارت است از:

1. عصر روز جمعه،

2. ظهر روز پنج شنبه،

3. در شب اول ماه رمضان،

4. شب هاى دوشنبه، سه شنبه، پنج شنبه و جمعه.[1]

پرسش . آداب و مستحبات آمیزش را بیان کنید؟

پاره اى از آداب و مستحبات آمیزش عبارتند از:

1. تعجیل نکنند؛

2. با وضو باشند؛

3. قبل از آمیزش ملاعبه کنند؛

4. در مکان پوشیده و پنهان باشند؛

5. در زمانى باشد که زن میل به آمیزش دارد؛

6. از خداوند فرزندى پاک و مبارک و سالم درخواست کنند؛

7. تسمیه «بسم اللّه  الرحمن الرحیم» و استعاذه «اعوذ باللّه  من الشیطان الرجیم» بگویند.[1]

پرسش . آیا اطاعت از شوهر در انجام دادن کارهاى خانه (از قبیل آشپزى و  تمیز کردن خانه و...) واجب است؟

همه مراجع: خیر، از نظر شرعى انجام دادن کارهاى خانه، بر زن واجب نیست.[1]

تبصره. اگر شوهر در عقد ازدواج با همسرش شرط کند که کارهاى منزل بر عهده او باشد؛ زن باید به این شرط عمل و از شوهر اطاعت کند.

پرسش . آیا زن مى تواند از پولى که شوهرش به او مى دهد، بدون اجازه او مراسم روضه خوانى و مولودى و مانند آن برپا کند؟

همه مراجع: خیر، باید باید اجازه شوهر باشد؛ مگر آنکه شوهر پول را به همسرش تملیک کرده و منزل و اثاثیه آن (فرش و مانند آن) نیز ملک زن باشد؛ در این فرض اجازه شوهر لازم نیست.[1]

پرسش . آیا بخشش زن از مال خودش، باید با اجازه شوهر باشد؟

همه مراجع: خیر، اذن شوهر در اینجا لازم نیست.[210]

پرسش . آیا شوهر مى تواند همسر را از تصرف در اموال خودش، نهى کند؟

همه مراجع: خیر، زن مى تواند هر گونه تصرفى در اموال خود انجام دهد و اجازه شوهر لازم نیست (هر چند بهتر است اجازه بگیرد).[1]

تبصره. در مورد نذر زن از اموال خودش، به مسئله نذر زن مراجعه شود.

پرسش . آیا زن مى تواند در اموال شوهر، بدون اجازه او تصرف کند؟

همه مراجع: خیر، باید اجازه بگیرد.[1]

پرسش . حکم نذر زن، بدون اجازه شوهر چیست؟

آیات عظام امام، خامنه اى و نورى: نذر زن بدون اجازه شوهر، باطل است.[1]

آیه اللّه  بهجت: نذر زن بنابر احتیاط واجب، بدون اجازه شوهر باطل است.[2]

آیات عظام تبریزى و مکارم: اگر نذر زن مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او  باطل است و اگر مزاحم نباشد، احتیاط مستحب آن است که با اجازه او باشد.[3]

آیه اللّه  فاضل: نذر زن اگر با حق زناشویى شوهر منافات داشته باشد، بدون اجازه  او باطل است و اگر منافات نداشته باشد، احتیاط واجب آن است که با اجازه او  باشد (به ویژه در نذر مال).[4]

آیات عظام سیستانى، صافى و وحید: اگر نذر زن مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او [در هر حال] صحیح نیست و بنابر احتیاط واجب در اموال خودش نیز  ـ غیر از حج، زکات، صله رحم و احسان به پدر و مادر ـ با اذن شوهر نذر کند.[5]

پرسش . اگر زن بدون اذن شوهر نذر کند و بعد از او اجازه بگیرد، آیا این نذر صحیح است؟

آیات عظام امام، بهجت، صافى، فاضل، مکارم و نورى: خیر، اجازه بعد از نذر  فایده ندارد.[1]

آیات عظام تبریزى، سیستانى و وحید: آرى، اجازه بعد از نذر هم کافى است.[2]

پرسش 1 . اگر شوهرى از همسرش بخواهد که براى بیرون از منزل آرایش کند، آیا اطاعت او لازم است؟

همه مراجع: خیر، اطاعت او در اینجا لازم نیست.[1]

پرسش 2 . اگر شوهر از زن خود بخواهد که برایش آرایش کند؛ آیا اطاعت او  در این زمینه هم واجب است؟

همه مراجع: اگر شوهر درخواست کند، اطاعت او در این زمینه واجب  است.[2]

پرسش. زن با چند مرتبه اطاعت نکردن در وظایف واجب خود، نسبت به  شوهر ناشزه مى شود؟

همه مراجع: اگر بدون عذر از وظایف واجب خود سرپیچى کند، در همان مرتبه اول نشوز محقق مى شود؛ ولى اگر توبه نموده و از شوهر اطاعت کند، نشوز  برداشته مى شود.[12]

پرسش . اگر مرد به هر علتى اجازه ادامه تحصیل و مانند آن را به زن ندهد،  آیا زن هم مى تواند نسبت به او تمکین نکند؟

همه مراجع: در فرض یاد شده، زن چنین حقى ندارد و باید تمکین کند.[1]

پرسش . اگر مرد گناهى انجام دهد، آیا زن مى تواند به عنوان نهى از منکر نسبت به او تمکین نکند؟

همه مراجع: هر چند نهى از منکر با رعایت مراتب و شرایطش واجب است؛ ولى زن حق ندارد از راه عدم تمکین، نهى از منکر کند.[1]

پرسش . تمکین زن نسبت به شوهر چه مقدار باید باشد؟

همه مراجع: اگر عذر شرعى (مانند حیض، ضرر براى سلامتى بدن و...) نداشته  باشد و شوهر بخواهد، باید تمکین کند.[1]

پرسش . آیا جایز است زن در جشن هاى عروسى، بدون اجازه شوهرش عکس بیندازد؟

همه مراجع: اگر عکس گیرنده زن و یا محرم باشد و ظاهر کننده او را نشناسد و باعث مفسده نیز نباشد، عکس انداختن اشکال ندارد و اجازه شوهر در اینجا لازم نیست.[1]

پرسش. آیا اهداى خون نیاز به اجازه شوهر دارد؟

همه مراجع: در اهداى خون اجازه شوهر لازم نیست؛ ولى براى بیرون رفتن از منزل اجازه او شرط است.[1]

پرسش . آیا زن براى رفتن به اعتکاف، نیاز به اجازه شوهر دارد؟ اگر بدون  اجازه برود، آیا اعتکافش صحیح است؟

امام: زن باید با اجازه شوهرش، به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد  - چنانچه باعث تضییع حق [زناشویى] او شود - بنابر احتیاط واجب، اعتکافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتکافش صحیح است.[1]

آیات عظام فاضل و وحید: زن باید با اجازه شوهرش، به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد ـ چنانچه باعث تضییع حق [زناشویى] او شود - اعتکافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتکافش صحیح است.[2]

آیات عظام بهجت و تبریزى: زن باید با اجازه شوهرش، به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد ـ چنانچه باعث تضییع حق [زناشویى] او شود ـ اعتکافش باطل است. اما اگر با حق او منافات نداشته باشد، بنابر احتیاط واجب  باطل است.[3]

آیات عظام سیستانى و صافى: زن باید با اجازه شوهرش از منزل بیرون رود و اگر اجازه ندهد، اعتکافش باطل است (هر چند باعث تضییع حق زناشویى او  نشود).[4]

آیه اللّه  مکارم: بنابر احتیاط واجب، زن باید با اجازه شوهرش به اعتکاف رود و اگر اجازه ندهد ـ چنانچه باعث تضییع حق [زناشویى] او شود ـ بنابر احتیاط  واجب اعتکافش باطل است.[5]

آیه اللّه  نورى: زن باید با اجازه شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد ـ چنانچه باعث تضییع حق [زناشویى] او شود ـ اعتکافش باطل است. اما اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتکافش صحیح است؛ مگر آنکه روزه او در اعتکاف  مستحبى باشد.[6]

پرسش1 . اگر شوهرى، همسرش را از صله رحم ـ به ویژه دیدار والدین - منع کند، تکلیف زن چیست؟

همه مراجع: خیر، نمى تواند بدون اجازه شوهر به دیدار آنان برود و صله رحم منحصر به رفت و آمد نیست؛ بلکه با احوال پرسى و پیغام فرستادن از طریق تلفن،  نامه و مانند آن نیز محقّق مى شود.[1]

پرسش2 . اگر مرد به همسرش بگوید حق رفت و آمد با مادر و خواهر و... را  ندارى؛ آیا زن مى تواند آنان را به منزلش دعوت کند؟

همه مراجع: اگر خانه ملک شوهر باشد، زن حق ندارد بدون اجازه او، آنان را به منزل دعوت کند؛ ولى اگر خانه و اثاثیه آن ملک زن باشد، اجازه او لازم نیست.[2]

پرسش3 . آیا شوهر حق دارد زن را مجبور کند به منزل خویشاوندان خاصى برود؟ آیا اطاعت زن در این امور واجب است؟

همه مراجع: خیر، اطاعت از شوهر در این گونه امور واجب نیست؛ ولى بهتر  است زن رضایت شوهر را به دست آورد.[3]

تبصره. اطاعت از شوهر در امورى که به تمکین و استمتاع بر نمى گردد،  واجب نیست.

پرسش . چنانچه زنى بدون اجازه شوهرش، با پدر و مادرش مسافرت کند؛ تکلیف نماز او چه مى شود؟

همه مراجع (به جز مکارم): اگر سفر او واجب نباشد، نمازش تمام است و اگر مانند سفر حج واجب باشد، اجازه شوهر لازم نیست و باید نماز را شکسته بخواند.[1]

آیه اللّه  مکارم: اگر سفر او واجب نباشد، بنابر احتیاط واجب نمازش تمام است و اگر مانند سفر حج واجب باشد، اجازه شوهر لازم نیست و باید نماز را شکسته  بخواند.[2]

پرسش 83 . مردى با زن کارمند ازدواج مى کند، آیا پس از ازدواج مى تواند او را  از ادامه کار باز دارد؟

همه مراجع (به جز سیستانى، فاضل و نورى): اگر در ضمن عقد شرط نشده که زن به کار خود مشغول باشد و یا عقد بر طبق این شرط و توافق واقع نشده است؛ زن نمى تواند بدون اذن شوهر از منزل خارج شود. در غیر این صورت مى تواند به کار  خود ادامه دهد.[1]

آیات عظام سیستانى و فاضل: اگر شوهر پیش از ازدواج مى دانسته که همسرش کارمند دولت و یا مؤسسه اى است و با این حال اقدام به ازدواج کرده، حق ممانعت از ادامه کار او را ندارد.[2]

آیه اللّه  نورى: اگر کار او باعث تضییع حق شوهر نباشد، مى تواند به کار خود ادامه دهد و اجازه او لازم نیست.[3]

پرسش . در جایى که شوهر نتواند مخارج زن و بچه را تأمین کند، آیا زن مى تواند بدون اجازه او شغلى را انتخاب کرده و از منزل بیرون رود؟

همه مراجع: در فرض یاد شده، براى بیرون رفتن از منزل ـ به مقدارى که تأمین  معاش و نیازهاى زندگى بر آن توقف دارد ـ اجازه شوهر لازم نیست.[1]

پرسش . مردى با دخترى دانشجو ازدواج مى کند؛ آیا پس از آن، شوهر  مى تواند او را از ادامه تحصیل باز دارد؟

همه مراجع (به جز نورى): اگر در ضمن عقد، شرط نشده که زن به تحصیل خود  ادامه دهد و یا عقد بر طبق این شرط و توافق واقع نشده است، زن نمى تواند بدون  اذن شوهر، از منزل خارج شود. در غیر این صورت، مى تواند به تحصیل خود  ادامه دهد.[1]

آیه اللّه  نورى: اگر تحصیل دختر باعث تضییع حق شوهر نباشد، مى تواند بدون  اذن او به تحصیل خود ادامه دهد.[2]

پرسش . دختر و پسرى با یکدیگر ازدواج کرده اند زن مى خواهد براى  ادامه تحصیل به دانشگاه برود؛ شوهرش اجازه نمى دهد، وظیفه زن چیست؟

همه مراجع (به جز مکارم و تبریزى): بدون اجازه شوهر جایز نیست.[1]

آیه اللّه  تبریزى: بنابر احتیاط واجب، بدون اجازه شوهر جایز نیست.[2]

آیه اللّه  مکارم: اگر موجب تضییع حق شوهر نشود، اشکال ندارد (هر چند  بهتر است رضایت او را جلب کند).[3]

پرسش . اگر خانمى از شوهرش اجازه گرفت که به محلى برود، آیا مى تواند از  آنجا به محل دیگرى (مانند خانه پدر و مادر و..) نیز برود؟

همه مراجع: به همان اندازه که اجازه داده، باید عمل کند و نسبت به محل دیگر،  باید رضایت شوهر احراز گردد.[1]

پرسش . چنانچه مرد مهریه زن را به هر علتى نپردازد، آیا براى خروج از منزل  نیاز به اذن شوهر است؟

همه مراجع (به جز تبریزى و مکارم): آرى، باید از شوهر اجازه بگیرد.[1]

آیات عظام تبریزى و مکارم: بنابر احتیاط واجب، باید از شوهر اجازه  بگیرد.[2]

پرسش . اگر کسى به شوهرش دسترسى ندارد، براى مسافرت و بیرون رفتن از  منزل چه باید بکند؟

همه مراجع: تنها براى کارهاى واجب و ضرورى زندگى، مى تواند بیرون برود؛  مگر اینکه اطمینان داشته باشد شوهرش با رفتن او مخالف نیست.[1]

پرسش 1. آیا زن مى تواند در عقد شرط کند که شوهر بر او ولایت نداشته باشد  و بدون اجازه او از خانه بیرون رود؟

همه مراجع: خیر، این شرط نافذ نیست.[1]

پرسش 2 . آیا زن در ضمن عقد مى تواند شرط کند که شوهر پس از عقد، اجازه خروج از منزل را به عهده او بگذارد؟

آیات عظام امام و بهجت: خیر، نمى تواند چنین شرطى کند و این شرط باطل است.[2]

آیات عظام تبریزى و سیستانى: نمى تواند چنین شرطى کند؛ ولى مى تواند شرط  کند که شوهر بعد از ازدواج، اجازه بیرون رفتن از منزل را به او بدهد.[3]