پرسش . آیا زن مى تواند در اموال شوهر، بدون اجازه او تصرف کند؟

همه مراجع: خیر، باید اجازه بگیرد.[1]

پرسش . اگر زن بدون اذن شوهر نذر کند و بعد از او اجازه بگیرد، آیا این نذر صحیح است؟

آیات عظام امام، بهجت، صافى، فاضل، مکارم و نورى: خیر، اجازه بعد از نذر  فایده ندارد.[1]

آیات عظام تبریزى، سیستانى و وحید: آرى، اجازه بعد از نذر هم کافى است.[2]

پرسش 1 . اگر شوهرى از همسرش بخواهد که براى بیرون از منزل آرایش کند، آیا اطاعت او لازم است؟

همه مراجع: خیر، اطاعت او در اینجا لازم نیست.[1]

پرسش 2 . اگر شوهر از زن خود بخواهد که برایش آرایش کند؛ آیا اطاعت او  در این زمینه هم واجب است؟

همه مراجع: اگر شوهر درخواست کند، اطاعت او در این زمینه واجب  است.[2]

پرسش. زن با چند مرتبه اطاعت نکردن در وظایف واجب خود، نسبت به  شوهر ناشزه مى شود؟

همه مراجع: اگر بدون عذر از وظایف واجب خود سرپیچى کند، در همان مرتبه اول نشوز محقق مى شود؛ ولى اگر توبه نموده و از شوهر اطاعت کند، نشوز  برداشته مى شود.[12]

پرسش . اگر مرد به هر علتى اجازه ادامه تحصیل و مانند آن را به زن ندهد،  آیا زن هم مى تواند نسبت به او تمکین نکند؟

همه مراجع: در فرض یاد شده، زن چنین حقى ندارد و باید تمکین کند.[1]

پرسش . اگر مرد گناهى انجام دهد، آیا زن مى تواند به عنوان نهى از منکر نسبت به او تمکین نکند؟

همه مراجع: هر چند نهى از منکر با رعایت مراتب و شرایطش واجب است؛ ولى زن حق ندارد از راه عدم تمکین، نهى از منکر کند.[1]

پرسش . تمکین زن نسبت به شوهر چه مقدار باید باشد؟

همه مراجع: اگر عذر شرعى (مانند حیض، ضرر براى سلامتى بدن و...) نداشته  باشد و شوهر بخواهد، باید تمکین کند.[1]

پرسش . آیا جایز است زن در جشن هاى عروسى، بدون اجازه شوهرش عکس بیندازد؟

همه مراجع: اگر عکس گیرنده زن و یا محرم باشد و ظاهر کننده او را نشناسد و باعث مفسده نیز نباشد، عکس انداختن اشکال ندارد و اجازه شوهر در اینجا لازم نیست.[1]

پرسش. آیا اهداى خون نیاز به اجازه شوهر دارد؟

همه مراجع: در اهداى خون اجازه شوهر لازم نیست؛ ولى براى بیرون رفتن از منزل اجازه او شرط است.[1]

پرسش . آیا زن براى رفتن به اعتکاف، نیاز به اجازه شوهر دارد؟ اگر بدون  اجازه برود، آیا اعتکافش صحیح است؟

امام: زن باید با اجازه شوهرش، به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد  - چنانچه باعث تضییع حق [زناشویى] او شود - بنابر احتیاط واجب، اعتکافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتکافش صحیح است.[1]

آیات عظام فاضل و وحید: زن باید با اجازه شوهرش، به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد ـ چنانچه باعث تضییع حق [زناشویى] او شود - اعتکافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتکافش صحیح است.[2]

آیات عظام بهجت و تبریزى: زن باید با اجازه شوهرش، به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد ـ چنانچه باعث تضییع حق [زناشویى] او شود ـ اعتکافش باطل است. اما اگر با حق او منافات نداشته باشد، بنابر احتیاط واجب  باطل است.[3]

آیات عظام سیستانى و صافى: زن باید با اجازه شوهرش از منزل بیرون رود و اگر اجازه ندهد، اعتکافش باطل است (هر چند باعث تضییع حق زناشویى او  نشود).[4]

آیه اللّه  مکارم: بنابر احتیاط واجب، زن باید با اجازه شوهرش به اعتکاف رود و اگر اجازه ندهد ـ چنانچه باعث تضییع حق [زناشویى] او شود ـ بنابر احتیاط  واجب اعتکافش باطل است.[5]

آیه اللّه  نورى: زن باید با اجازه شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد ـ چنانچه باعث تضییع حق [زناشویى] او شود ـ اعتکافش باطل است. اما اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتکافش صحیح است؛ مگر آنکه روزه او در اعتکاف  مستحبى باشد.[6]

پرسش1 . اگر شوهرى، همسرش را از صله رحم ـ به ویژه دیدار والدین - منع کند، تکلیف زن چیست؟

همه مراجع: خیر، نمى تواند بدون اجازه شوهر به دیدار آنان برود و صله رحم منحصر به رفت و آمد نیست؛ بلکه با احوال پرسى و پیغام فرستادن از طریق تلفن،  نامه و مانند آن نیز محقّق مى شود.[1]

پرسش2 . اگر مرد به همسرش بگوید حق رفت و آمد با مادر و خواهر و... را  ندارى؛ آیا زن مى تواند آنان را به منزلش دعوت کند؟

همه مراجع: اگر خانه ملک شوهر باشد، زن حق ندارد بدون اجازه او، آنان را به منزل دعوت کند؛ ولى اگر خانه و اثاثیه آن ملک زن باشد، اجازه او لازم نیست.[2]

پرسش3 . آیا شوهر حق دارد زن را مجبور کند به منزل خویشاوندان خاصى برود؟ آیا اطاعت زن در این امور واجب است؟

همه مراجع: خیر، اطاعت از شوهر در این گونه امور واجب نیست؛ ولى بهتر  است زن رضایت شوهر را به دست آورد.[3]

تبصره. اطاعت از شوهر در امورى که به تمکین و استمتاع بر نمى گردد،  واجب نیست.

پرسش . جهیزیه اى که دختر با خود به خانه شوهر مى آورد، از آن کیست؟  اگر او از شوهرش جدا شود، آیا مى تواند آنها را با خود ببرد؟

همه مراجع: جهیزیه، ملک دختر است  و مى تواند آن را با خود ببرد.[1]

پرسش . مرد هنگام خرید، مخارجى را براى همسرش هزینه مى کند؛ حال اگر  عقد به هم بخورد، مى تواند آن را مطالبه کند؟

همه مراجع: اگر عین آن اموال موجود باشد، مى تواند مطالبه کند.[1]

پرسش . جهیزیه اى که پدر به دخترش داده، آیا مى تواند باز پس بگیرد؟

همه مراجع: اگر به دخترش تملیک کرده و یا بخشیده است، نمى تواند آن را  باز پس بگیرد.[1]

پرسش. آیا شیر بهایى که داماد به خانواده عروس داده است، مى تواند بعد از  عقد از آنان باز پس گیرد؟

همه مراجع: اگر با رضایت تمام بخشیده و عین مال هم هنوز باقى است و یا  اینکه اصلاً با میل و رضایت نداده، مى تواند از آنان پس بگیرد. اما اگر به عنوان  جعاله داده نمى تواند.[1]

پرسش2 . اگر در عقد موقّت، شوهر مدت را ببخشد، آیا مهرى بر عهده  او است؟

همه مراجع: اگر با او نزدیکى کرده باشد، باید تمام مهر را بدهد و اگر  نزدیکى نکرده، نصف آن را باید بپردازد.[1]

پرسش . اگر زن نازا باشد و مرد او را طلاق بدهد، آیا حق دریافت مهریه را دارد؟

همه مراجع: نازایى عیب محسوب نمى شود و زن حق دریافت تمام مهریه را دارد.[1]

پرسش. اگر زن مهریه خود را - که در ذمه شوهر است - به او ببخشد، بعد پشیمان شود؛ آیا مى تواند آن را از شوهر طلب کند؟

همه مراجع: اگر مهریه در ذمه شوهر بوده و ابرا کرده (بخشیده) است، نمى تواند از او مطالبه کند.[1]

پرسش. اگر مهریه زن عین خارجى (مانند خانه، ماشین و...) باشد و سپس آن  را به شوهر ببخشد، آیا مى تواند دوباره آن را پس بگیرد؟

همه مراجع (به جز تبریزى و صافى): اگر هنوز عین خارجى در اختیار شوهر است  و آن را به دیگرى واگذار نکرده، مى تواند دوباره آن را پس بگیرد؛ هر چند نگرفتن بهتر است.[1]

آیات عظام تبریزى و صافى: اگر آن را در اختیار شوهر قرار داده باشد، بنابر احتیاط  واجب، نمى تواند آن را پس بگیرد.[2]

پرسش. آیا زن مى تواند پیش از خواندن عقد موقّت، مهریه خویش را ببخشد و خطبه عقد را بدون ذکر مهریه بخوانند؟

همه مراجع: خیر، عقد موقّت بدون ذکر مهر باطل است؛ ولى مى تواند بعد از  عقد آن را ببخشد.[1]

پرسش . دخترى را یک بار با 500 هزار تومان و پس از چند ماه با مهریه سى سکه بهار آزادى عقد مى خوانند؛ کدام مهریه بر عهده پسر است؟

همه مراجع: اگر عقد اول بر پانصد هزار تومان مهر خوانده شده، مهریه همین  مقدار است و عقد دوم هیچ اثرى ندارد و نوشتن سى سکه در قباله محضرى، هیچ حقى براى زن ایجاد نمى کند؛ مگر آنکه در ضمن عقد لازم دیگرى، شرط کنند که سى سکه بر مهریه اول اضافه گردد.[1]

پرسش . آیا پرداخت مهریه به همان مبلغى است که قبلاً معین شده و یا باید به نرخ روز محاسبه شود؟

آیات عظام امام، تبریزى، بهجت، سیستانى، فاضل و وحید: باید همان چیزى که معین  شده، بپردازد. اگر اسکناس مهر قرار داده شد، همان مبلغ را بدهکار است و به روز محاسبه نمى شود.[1]

آیه اللّه  صافى: اگر فاصله زمانى به قدرى طولانى باشد که اختلاف ارزش مهریه،  زیاد و غیرمتعارف باشد - به طورى که در نظر عرف پرداختن آن، به مبلغ سابق  بدل آن محسوب نشود و در این مدت نیز زن مطالبه مى کرده - باید به نرخ روز  محاسبه شود. با وجود آن، احتیاط این است که دو طرف با مصالحه و تراضى رفع  اختلاف کنند و در غیر این صورت، باید مرد همان مقدار مهر را که عقد برآن  خوانده شده، بپردازد.[2]

آیه اللّه  خامنه اى: اگر زمان زیادى بر مهریه گذشته باشد، احتیاط آن است که  مصالحه کنند و چنانچه قانون معتبرى در میان است، باید مراعات شود.[3]

آیه اللّه  مکارم: اگر فاصله زمانى به قدرى زیاد باشد که ارزش پول، فوق العاده  کاهش یابد - به طورى که در نظر عرف اداى دین محسوب نشود، مانند  مهریه هاى مربوط به ده، بیست سال قبل - باید معادل روز در نظر گرفته شود و یا لااقل مصالحه گردد.[4]

آیه اللّه  نورى: باید به نرخ روز محاسبه شود.[5]

پرسش 2 . در عقد نامه، مهریه خانمى ذکر شده (مقدار بیست مثقال طلا،  به قیمت ده هزار تومان) آیا مهریه بیست مثقال طلا است یا  ده هزار تومان؟

همه مراجع: در فرض یاد شده، بیست مثقال طلا بر عهده شوهر است.[6]

پرسش . در صورتى که شوهر از دنیا برود و مالى نداشته باشد، آیا زن مى تواند  مهریه خود را از پدر یا مادر شوهرش مطالبه کند؟

همه مراجع: خیر، زن حق ندارد مهریه خود را از خانواده شوهرش بگیرد؛ چون  مهریه دینى است که بر ذمه شوهر قرار گرفته است.[1]

پرسش . مهریه مرده به چه کسانى مى رسد؟

همه مراجع: مهریه، دین و بدهى است که بر عهده شوهر مى آید و باید آن را به زن بپردازد و چنانچه زن از دنیا برود، وارثان او مى توانند از شوهرش مطالبه  کنند.[1]

پرسش . آیا زن مى تواند مهریه خود را با شوهرش مصالحه کند که با زن دیگرى ازدواج نکند؟

آیات عظام امام، خامنه اى، فاضل و نورى: اگر شوهر این مصالحه را بپذیرد،  احتیاط واجب آن است که با زن دیگرى ازدواج نکند.[1]

آیات عظام بهجت، تبریزى، سیستانى، صافى، مکارم و وحید: اگر شوهر این مصالحه را  بپذیرد، واجب است با زن دیگرى ازدواج نکند.[2]

پرسش . تعیین مهریه حق چه کسى است؟ آیا حق دختر است یا پدر و مادر؟

همه مراجع: از نظر شرعى، تعیین مهریه حق دختر است؛ ولى مشاوره و رعایت احترام پدر و مادر و بستگان، کار بسیار پسندیده اى است.[1]

پرسش . آیا مرد متأهل، مى تواند بدون اجازه همسرش، با زن دیگرى ازدواج موقّت یا دائم کند؟

همه مراجع: آرى، مى تواند و اجازه همسر اول لازم نیست.[1]

پرسش. مقدار مهریه چقدر باید باشد؟ آیا قرار دادن مهریه زیاد بر خلاف  شرع است؟

همه مراجع: در دین اسلام براى مهریه، میزان خاصى به طور لزوم معین نشده  است؛ بلکه بر اساس توافق و رضایت زن و شوهر انجام مى گیرد. اما مستحب  است که مقدار آن از مهرالسنه (پانصد درهم) بیشتر نگردد و نیز باید کمترین  میزان آن، به مقدارى باشد که در نظر عرف داراى ارزش باشد.[1]

پرسش. آیا شوهر مى تواند همسرش را ـ که دچار ناراحتى هاى  عصبى است ـ مکلّف به سکونت در شهر کند؟

همه مراجع: اگر سکونت در شهر براى زن، داراى ضرر یا مشقّت باشد،  شوهر نمى تواند او را به ماندن در آنجا مجبور سازد؛ مگر آنکه با تهیه  وسایل رفاهى ضرر و حرج را از زن بردارد.[1]

پرسش. مردى فاقد منزل و هرگونه ملکى است؛ ولى در هنگام تعیین مهریه، به دروغ یک دانگ و نیم از منزل مسکونى را مهر زن مى کند و  براساس آن عقد دائم مى خوانند. تکلیف عقد و مهریه چگونه است؟

همه مراجع: در فرض یاد شده، عقد صحیح است؛ ولى مهریه باطل است  و اگر شوهر نزدیکى کرده باشد، باید مهرالمثل به همسرش بپردازد.[1]

پرسش . آیا مرد متأهل مى تواند در مسافرت، بدون اجازه همسرش با زنان  اهل کتاب ازدواج موقّت کند؟

آیات عظام امام، بهجت، خامنه اى، صافى و مکارم: آرى، مى تواند؛ ولى کراهت دارد.[1]

آیه اللّه  تبریزى: خیر بدون اجازه همسر اول جایز نیست؛ مگر آنکه شخص در  غربت باشد و اجازه گرفتن از همسر اول ممکن نباشد و بخواهد او را براى مدت کوتاهى صیغه کند.[2]

آیه اللّه  سیستانى: خیر، بدون اجازه همسر اول جایز نیست و با اجازه او هم  بنابر احتیاط واجب جایز نیست.[3]

آیه اللّه  فاضل: اگر بخواهد براى مدت طولانى صیغه نماید ـ به گونه اى که عرفا  داراى دو همسر گردد ـ جایز نیست. اگر براى مدت کوتاهى ازدواج کند،بنابر احتیاط واجب جایز نیست؛ مگر در موارد ضرورت.[4]

پرسش . آیا زن حق دارد سکونت و زندگى در خانه ملکى را از شوهر  مطالبه کند و از سکونت در خانه اجاره اى امتناع ورزد؟

همه مراجع: خیر، چنین حقى ندارد؛ زیرا آنچه بر شوهر واجب است  تهیه مسکن مناسب با شأن و موقعیت اجتماعى زن است؛ هر چند خانه اجاره اى  باشد.[1]

پرسش . آیا زن حق دارد از زندگى کردن در خانه اى که پدر و مادر شوهر هستند، امتناع ورزد و منزل جداگانه اى درخواست کند؟
همه مراجع: بر شوهر واجب است مسکن مناسب شأن زن و متعارف محل، تهیه کند و منزل جداگانه لازم نیست ؛ مگر آنکه داشتن منزل جداگانه، از شئون آن زن باشد.1

پرسش . در دوران عقد تا عروسى ـ که دختر در خانه پدر به سر مى برد ـ آیا تأمین نفقه او بر عهده شوهر است؟
آیات عظام امام، بهجت، خامنه اى، صافى، فاضل، مکارم و نورى: در فرض یاد شده اگر زن تمکین داشته باشد، نفقه او بر شوهر واجب است.1
آیات عظام تبریزى و وحید: خیر، در این فرض بر عهده شوهر نیست.2
آیه اللّه  سیستانى: اگر در شهرى که زندگى مى کنند، متعارف این است که نفقه دختر را خانواده اش مى دهد، بر عهده شوهر چیزى نیست. در غیر این صورت، پرداخت نفقه، وظیفه شوهر است.3
تبصره. اگر با مطالبه زن، مرد نفقه را در این مدت نپردازد (طبق فتواى کسانى که مى گویند نفقه او بر عهده شوهر است )، زن مى تواند در آینده قیمت نفقه پرداخت نشده در این دوران را، از شوهر مطالبه کند.

پرسش . اگر زن درآمد کافى داشته باشد، آیا شوهر مى تواند از پرداخت نفقه به همسر خود امتناع ورزد؟
همه مراجع: خیر ؛ هر چند زن درآمد کافى نیز داشته باشد، باز نفقه او بر شوهر واجب است.1

پرسش . چنانچه مردى نفقه همسرش را ندهد و یا از آن کم بگذارد، زن چگونه مى تواند نفقه خود را از او استیفا نماید؟
آیات عظام امام، بهجت و فاضل: نخست باید به حاکم شرع مراجعه کند و با عدم دسترسى به او، با چند نفر از افراد عادل در میان بگذارد تا از این طریق، او را بر پرداخت نفقه ملزم کنند و اگر این راه ها ممکن نبود، مى تواند مخارج زندگى خود را بدون اجازه از مال شوهر بردارد.1
آیات عظام تبریزى، سیستانى، صافى، مکارم و نورى: اگر ممکن است، مى تواند مخارج زندگى خود را بدون اجازه از مال شوهر بردارد.2
آیه اللّه  وحید: مى تواند از طریق متصدى امور حسبیه، شوهر را بر پرداخت نفقه ملزم کند و اگر ممکن نشد، مى تواند خرجى خود را بدون اجازه، از مال شوهر بردارد و احتیاط واجب آن است که این کار با اجازه حاکم شرع باشد.3
تبصره. به فتواى آیه اللّه  سیستانى و آیه اللّه  مکارم شیرازى، در فرض یاد شده، تصرف در اموال شوهر باید با اجازه حاکم شرع باشد.

پرسش . آیا بدهى هاى شرعى زن ـ از قبیل کفاره، خمس، رد مظالم و... ـ بر عهده شوهر است؟
همه مراجع: خیر، پرداخت این نوع بدهى ها بر شوهر واجب نیست و اگر زن مال دارد، باید خودش بدهد. در غیر این صورت، تکلیفى ندارد.1

پرسش. آیا علاوه بر نفقه و نیازهاى ضرورى زن، نیازهاى دیگر او نیز ـ از قبیل خرید کتاب، انفاق به فقیران، هدیه دادن، برپا کردن مجالس روضه خوانى و جشن ائمه (علیهم السلام)  ـ بر شوهر واجب است؟
همه مراجع: خیر، تأمین نیازهاى یاد شده، براى شوهر واجب نیست.1

پرسش. مقدار مهرالسنه را بیان کنید؟
همه مراجع: «مهر السنه» مقدار مهرى است که نبى اکرم (صلی الله علیه و آله)  براى همسران خود و حضرت زهرا (علیهاالسلام)  قرار داد. مقدار آن پانصد درهم است و هر درهم، معادل 6/12 نخود نقره سکه دار است. در مجموع برابر 6300 نخود (یا 5/262 مثقال ) مى شود و قیمت آن در هر زمان، تابع نرخ همان زمان است.1

پرسش . اگر به اعتقاد اینکه، دختر باکره است با او ازدواج کند، آن گاه بعد از عقد متوجه شود که بکارتش از بین رفته ؛ آیا عقد صحیح است؟ آیا از مهر چیزى کسر مى شود؟
همه مراجع: آرى، عقد صحیح است و باید مقدار تفاوت مهریه دختر باکره و غیرباکره اى که همانند و هم شأن او هستند، در نظر گرفت و به نسبت آن از مهریه او کم کرد. به عنوان مثال اگر مهریه این دختر صد سکه و مهریه دختر باکره هم شأن او، هشتاد سکه و مهریه دختر غیرباکره هم شأن او، شصت سکه طلا باشد ؛ در این صورت شوهر مى تواند هفتاد و پنج سکه طلا به همسرش بدهد.1

  پرسش . اگر مردى قصد پرداختن مهریه همسرش را نداشته باشد، آیا این عقد آنها باطل است؟
همه مراجع: عقد صحیح است و مرد باید مهریه را بپردازد.1

قال الصادق (علیه السلام):

السراق ثلاثه:

 مانع الزکوه و مستحل مهور النساء و کذلک من استدان دینا  و لم ینو قضائه‏.2

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

 دزدها سه قسمند:

1. آنکه زکات ندهد،

2. آنکه مهریه زنان را براى خود حلال بداند (و قصد پرداخت آن را نداشته باشد.)

3. کسى که قرض کند و قصد دادن آن را نداشته باشد.

پرسش . اگر مردى با زنى که در عدّه است از روى جهل به مسأله، عقد دائم یا موقت بخواند ؛ آیا این زن بر او حرام ابدى مى شود؟
همه مراجع (به جز مکارم ): اگر هر دو نمى دانستند که ازدواج با زن عدّه دار حرام است ؛ چنانچه مرد (در زمان عدّه ) با او نزدیکى کرده باشد، آن زن بر او حرام ابدى مى شود. اما اگر نزدیکى نکرده باشد، تنها عقد باطل است و مى توانند پس از پایان عدّه، با یکدیگر ازدواج کنند.1
آیه اللّه  مکارم: اگر وکیل عقد را در عدّه خوانده باشد حرام ابدى نمى شود.

پرسش . آیا ازدواج با شخصى که نماز نمى خواند، جایز است؟
همه مراجع: ازدواج با او جایز است ؛ ولى کراهت دارد. 1ولی اگر موجب گمراهی شود اشکال دارد!

تبصره. ازدواج با فرد فاسق کراهت دارد و کسى که نماز نمى خواند، مصداق بارز فسق شمرده مى شود.

 رسول گرامى اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم ):

«مَنْ اَعانَ على تارکَ الصلاة بلقمة او کسوة فکانَّما قتل سبعین نبیّاً اوَّلهم آدم وآخَرهم محمّد»"

کسى که به تارک نماز با دادن طعامى یا لباسى کمک رساند مثل این است که هفتاد پیغمبر را کشته و به قتل رسانده که اوّل آنها حضرت آدم u  و آخر ایشان حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلّم )  است."2

پرسش1 . شخصى پس از بلوغ با پسر بچه اى نابالغ، وطى (لواط ) کرده ؛ بعد خواهر او را گرفته است. پس از ازدواج متوجه مى شود که ازدواج با او حرام بوده ؛ اکنون تکلیف چیست؟
همه مراجع (به جز تبریزى ): در فرض یاد شده، آن زن بر مرد حرام است و باید از اوجدا شود و نیاز به طلاق هم ندارد.1
آیه اللّه  تبریزى: بنا بر احتیاط واجب زن بر مرد حرام است و باید از او جدا شود و بنا بر احتیاط طلاق هم بدهد.2

پرسش2 . اگر لواط کننده و لواط دهنده هر دو نابالغ باشند، آیا باز ازدواج با خواهر لواط دهنده حرام مى شود؟
آیات عظام امام، بهجت و نورى: آرى، ازدواج با خواهر او حرام مى شود.3
آیات عظام تبریزى، صافى، فاضل و مکارم: خیر، ازدواج با خواهر او حرام نمى شود.4
آیات عظام سیستانى و وحید: بنابر احتیاط واجب، ازدواج باخواهر او حرام نمى شود.5

پرسش . اگر مرد هنگام اجراى عقد ازدواج، مهریه اى را قرار دهد که مى داند قدرت پرداخت آن را ندارد ؛ آیا این عقد باطل است؟
همه مراجع: خیر، عقد صحیح است و باید مهریه اى را که تعیین کرده، به زن بپردازد.1

پرسش . حکم ازدواج دختر شیعه با مردى از اهل تسنن چیست؟
همه مراجع (به جز بهجت، تبریزى و وحید ): ازدواج دختر شیعه با مرد سنى، مکروه است ؛ ولى اگر بترسد که بر اثر ازدواج با او به گمراهى بیفتد، جایز نیست.1
آیات عظام بهجت، تبریزى و وحید: اگر بترسد که بر اثر ازدواج با او به گمراهى بیفتد، جایز نیست و در غیر این صورت بنا بر احتیاط واجب، با او ازدواج نکند.2
تبصره. ازدواج با برخى از فرقه ها مانند: غلات، ناصبى ها و خوارج ـ که خود را مسلمان مى پندارند، ولى در حقیقت محکوم به کفر هستند ـ جایز نیست.

پرسش . آیا زن مى تواند در ضمن عقد ازدواج، شرط کند که شوهر او همسر دوم اختیار نکند؟
آیات عظام امام، بهجت، خامنه اى، فاضل، مکارم و نورى: خیر، این شرط صحیح و نافذ نیست ؛ ولى اگر شرط کند که: «زن وکیل شوهر باشد، چنانچه شوهر ازدواج مجدد نماید، خود را طلاق دهد»، صحیح است.1
آیات عظام تبریزى، سیستانى و صافى: آرى، این شرط صحیح و نافذ است و اگر شوهر بعد از ازدواج، به این شرط عمل نکرد و ازدواج مجدد نمود، گناه کرده است.2
آیه اللّه  وحید: بنابر احتیاط واجب، این شرط صحیح و نافذ نیست ؛ ولى اگر شرط کند که: «زن وکیل شوهر باشد، چنانچه شوهر ازدواج مجدد نماید، خود را طلاق دهد»، صحیح است.3

پرسش . در صورتى که ولى دختر باکره، به اصل ازدواج دخترش با جوانى راضى است ؛ ولى نسبت به خصوصیات ازدواج (مانند مقدار مهر و تعیین زمان عقد و عروسى و... ) مخالف است و خود پسر و دختر توافق دارند ؛ آیا در این صورت هم اجازه پدر لازم است؟
همه مراجع: اگر پدر با اصل ازدواج موافق است، ولى نسبت به خصوصیات آن مخالف باشد ؛ در این صورت اجازه او لازم نیست و عقد صحیح است.1

پرسش . در صورتى که دختر و پسرى هم کفو باشند ؛ ولى پدر دختر مخالف ازدواج آنها باشد، آیا باز هم رضایت او لازم است؟ (باید توجه داشت دختر بالغ و رشیده است و نیاز به ازدواج دارد )؟
همه مراجع (به جز بهجت، تبریزى و صافى ): اگر پسر ـ شرعا و عرفا ـ کفو و همتاى دختر باشد، اجازه پدر لازم نیست.1
آیات عظام بهجت و تبریزى: اگر پسر ـ شرعا و عرفا ـ کفو و همتاى دختر باشد و ازدواج هم به مصلحت او باشد، اجازه پدر لازم نیست.2
آیات عظام خامنه اى و صافى: اگر پسر ـ شرعا و عرفا ـ کفو و همتاى دختر باشد و کفو دیگرى نیز پیدا نشود، اجازه پدر لازم نیست.3

پرسش . آیا دختر و پسر عاقل و بالغ، مى توانند بدون اطلاع خانواده براى ازدواج با هم صحبت کنند و سپس خانواده را مطلع سازند؟
همه مراجع: خواستگارى و گفت وگوى پیش از عقد، اگر مفسده نداشته و بدون قصد لذت و ترس افتادن در گناه باشد، اشکال ندارد.1