پرسش . دختر باکره رشیده اى که پدرش فوت کرده، اجازه چه کسى براى عقد او لازم است؟
همه مراجع (به جز مکارم ): در ازدواج با دختر باکره به جز اجازه پدر و یا جد پدرى، اجازه فرد دیگرى لازم نیست.1
آیه اللّه  مکارم: در صورت فوت پدر و جدّ پدرى، عقد موقت دختر با اجازه حاکم شرع باشد.

پرسش . اگر پدر دختر به ازدواج دائم با جوانى اجازه دهد ؛ آیا آنان مى توانند براى آشنایى از خصوصیات یکدیگر، بدون اطلاع خانواده او، عقد موقت بخوانند؟
همه مراجع: در این فرض نیز اعتبار اجازه پدر براى خواندن عقد موقت ساقط نمى شود1.

پرسش . اگر دختر باکره اى شوهر کند و بدون اینکه با او نزدیکى شود، طلاق بگیرد ؛ آیا ازدواج با او نیاز به اجازه پدر دارد؟
آیات عظام امام، سیستانى و نورى: آرى، باید با اجازه او باشد.1
آیات عظام بهجت، تبریزى، خامنه اى، صافى، فاضل، مکارم و وحید: بنابر احتیاط واجب، باید با اجازه او باشد.2

پرسش . اگر دختر بکارتش را در دوران کودکى از دست داده باشد (البته نه از راه نامشروع ؛ بلکه مثلاً با بازى و ورزش )، آیا در ازدواج با او، اجازه پدرش شرط است؟
همه مراجع: این دختر حکم دختر باکره را دارد.1

پرسش . اگر دختر گفت: پدر و مادرم رضایت قلبى به ازدواج دارند ؛ آیا مى توان به گفته او بدون اذن پدر با او ازدواج کرد؟
همه مراجع: در اذن پدر، اظهار لازم است و رضایت قلبى کافى نیست.1

پرسش . اگر مرد مقلد مرجعى باشد که معتقد است ازدواج موقت دختر باکره بدون اجازه پدرش جایز نیست ؛ ولى دختر مقلد کسى است که مى گوید اجازه پدر لازم است ؛ آیا مرد مى تواند این دختر را بدون اجازه پدرش عقد کند؟
همه مراجع: در این فرض نیز باید با اجازه پدر دختر باشد.1

پرسش . ما دو نفر همکار مجرد هستیم، براى آنکه روابط مان از نظر شرعى دچار مشکل نشود و به گناه کشیده نشویم، مى توانیم بدون اجازه پدر دختر، ازدواج موقت کنیم؟
همه مراجع: روابط کارى و تحصیلى باعث نمى شود، اذن پدر یا جد پدرى دختر از اعتبار بیفتد.1

پرسش . درباره حقوق زن و شوهر توضیح دهید؟
در زندگى زناشویى چندین حقوق متقابل ـ به عنوان حقّ و وظیفه ـ مطرح است. هر جا وظیفه هست، در برابرش حق قرار دارد ؛ چنان که هر جا براى کسى حقى قرار داده شده، در مقابل وظیفه اى نیز بر عهده او گذاشته شده است. زن و شوهر نسبت به همدیگر، وظایفى دارند و بر همین اساس حقوق متقابلى متوجه آنان است که اگر هر دو به وظایف خود عمل کنند و به حقوق خود برسند، زندگى آنها درست و بر اساس عدالت استوار است و در نتیجه زندگى در سایه آن شیرین مى گردد.
پایه و اساس خانواده، احترام و محبت و رعایت حقوق یکدیگر است.

امام باقر (علیه السلام) مى فرماید: «هر کس زن گرفت، باید او را گرامى بدارد و به او احترام کند.»1

  امام کاظم (علیه السلام)  مى فرماید: «جهاد زن شوهردارى نیکو است».2

حقوق زناشویى بر دو نوع است:
1. حقوق واجب و قانونى،
2. حقوق مستحب و اخلاقى.
حقوق قانونى، رعایت حداقل ها است که قانون و دادگاه از آن دفاع مى کند. حقوق اخلاقى، رعایت حُسن هم زیستى است که خوشى و شیرینى زندگى را بیش از پیش فراهم مى سازد.

الف. حقوق زن نسبت به مرد:
1. تهیه غذا،
2. تهیه پوشاک،
3. تهیه وسایل مورد نیاز خانه،
4. تهیه مسکن،
5. حق آمیزش و همخوابى،

ب. حقوق مرد نسبت به زن:
1. خروج از منزل با اجازه شوهر،
2. حق تمکین،
3. رفع امور نفرت آور،
4. آرایش و نظافت،
5. نذر و قسم خوردن با اجازه شوهر.

پرسش. صیغه کردن زنان بدکاره چه حکمى دارد؟
آیات عظام امام، بهجت، خامنه اى و صافى: ازدواج موقت با او کراهت شدید دارد و اگر با او ازدواج کرد، واجب است او را از کار زشتش باز دارد.1
آیات عظام تبریزى، سیستانى، فاضل، مکارم، نورى و وحید: بنا بر احتیاط واجب پیش از توبه او، جایز نیست.2

پرسش . آیا در ازدواج با دختر باکره، اجازه پدر یا جد پدرى واجب است و اگر بدون اجازه عقد بخوانند، عقدشان باطل است؟
آیات عظام امام، تبریزى، سیستانى، مکارم و نورى: آرى، باید با اجازه پدر یا جدّ پدرى دختر باشد و بدون اجازه او عقد باطل است.1
آیات عظام بهجت، فاضل: از نظر تکلیفى، احتیاط واجب آن است که با اجازه پدر یا جدّ پدرى باشد، ولى اگر بدون اجازه عقد بخوانند، عقد باطل نیست.2
آیات عظام خامنه اى، صافى و وحید: بنا بر احتیاط واجب، باید با اجازه او باشد و اگر بدون اجازه عقد بخوانند بنا بر احتیاط واجب، عقد باطل است.3

اجازه در عقد موقت
پرسش . آیا عقد موقت نیز مانند عقد دائم، احتیاج به اجازه پدر دارد؟
همه مراجع: آرى، تفاوتى بین آن دو نیست.4

پرسش . اگر در خواندن عقد نکاح یک حرف یا بیشتر اشتباه شود، آیا عقد باطل است؟
همه مراجع: اگر معناى آن عوض شود، عقد باطل است.1

پرسش . آیا در عقد ازدواج ـ خواه دائم یا موقت ـ عربى خواندن شرط است؟
آیات عظام امام، تبریزى، خامنه اى، مکارم، سیستانى و وحید: بنابر احتیاط واجب باید صیغه به عربى صحیح خوانده شود.1
آیه اللّه  بهجت: خیر شرط نیست ؛ بلکه مى توانند به هر زبانى که خواستند بخوانند. اما احتیاط مستحب (بهتر ) آن است که به عربى بخوانند.2
آیات عظام صافى، فاضل و نورى: باید صیغه به عربى صحیح خوانده شود.3

پرسش . آیا جایز است پیش از تمام شدن مدت عقد موقت، زن را به عقد دائم خود در آورد؟
همه مراجع: خیر، جایز نیست ؛ ولى مى تواند مدت باقى مانده را به او ببخشد و سپس عقد دائم بخواند.1

پرسش . زن و مردى صیغه موقّت جارى مى کنند و بعد از آمیزش متوجه مى شوند که عقدشان به جهتى باطل بوده است ؛ آیا این کار آنان در حکم زنا است و بچه به دنیا آمده نامشروع است؟
همه مراجع: با توجه به اینکه به مسأله آگاه نبوده اند، عملشان زنا نبوده و بچه نیز حلال زاده است و اگر بخواهند به زندگى موقّت ادامه دهند، باید دوباره صیغه عقد را جارى کنند.1

پرسش . تفریح و رفتن به گردش با نامزد خود ـ که هنوز عقد نکرده است ـ چه حکمى دارد؟
همه مراجع: تا زمانى که عقد شرعى خوانده نشده، جایز نیست.1

پرسش . آیا مراسم عقد و عروسى در ماه محرم و صفر جایز است؟
همه مراجع: برگزارى این نوع مراسم، اگر توأم با معصیت و یا هتک حرمت حضرت سیدالشهدا (علیه السلام)  نباشد، اشکال ندارد. اما براى مؤمنان سزاوار است که حرمت این ایام را پاس بدارند و از انجام کارهاى شادى آفرین بپرهیزند.1

استحباب استفاده از انگشتری نقره با نگین عقیق یا فیروزه

پرسش . آیا توصیه‌ای به استفاده از انگشتر نقره با نگین عقیق یا فیروزه، در روایات وارد شده است؟

درر رابطه با رکاب انگشتر، روایتی وجود دارد که از غیر نقره، نهی می‌نماید.[1]

در رابطه با نگین عقیق و فیروزه، روایات متعددی وجود دارد که می‌توان در وسائل‌الشیعة کتاب الصلاة، أبواب أحکام الملابس... ملاحظه نمود[2] همچنین در برخی متون فقهی، استفاده از انگشتری عقیق و فیروزه، مستحب دانسته شده است.

از حضرت رضا(علیه‎السلام) روایت شده فرمود: «العقیق ینفی الفقر و لبس العقیق ینفی النفاق؛ عقیق، فقر را نفی می‌کند و پوشیدن‌ش، نفاق را»[3]

همچنین از امام صادق(علیه‎السلام) نقل شده فرمود: «ما افتقرت کف تختمت بالفیروزج؛ دستی که انگشتری فیروزه بر آن باشد دچار ناداری نمی‌شود»[4]

 با این وجود با توجه به حرمت استفاده حلقه طلایی توسط مرد و حرمت خرید آن برای داماد بهترین گزینه خرید حلقه یا انگشتر نقره است!

خرید حلقه برای داماد
پرسش. آیا خانواده عروس، مى تواند براى داماد حلقه و انگشتر طلا تهیه کند؟
همه مراجع: خرید آن جایز نیست.1

طلاى زرد
پرسش . زینت مردان با طلاى زرد چه حکمى دارد؟
همه مراجع: پوشیدن طلا ـ مانند آویختن زنجیر طلا به گردن و به دست کردن انگشتر و ساعت طلا ـ براى مرد حرام است.2

پرسش. اگر جوانى از نظر شغلى و مالى، قادر به ازدواج نباشد ؛ آیا باز ازدواج بر او واجب است؟
همه مراجع: اگر امکانات ازدواج براى او فراهم نباشد، معذور است ؛ ولى باید خود را از گناه حفظ کند.1

پرسش . آیا ازدواج در اسلام واجب است، یا اینکه شخص مى تواند تا پایان عمر خود مجرد بماند؟
همه مراجع: اصل ازدواج در اسلام واجب نیست و از مستحبّاتى است که به آن بسیار سفارش شده است ؛ ولى اگر کسى به واسطه نداشتن همسر، به حرام بیفتد، ازدواج بر او واجب مى گردد و حق ندارد تا پایان عمر مجرد باشد.

ازدواج بر دو قسم است: دائمى و موقت. عقد دائم آن است که مدّت زناشویى در آن تعیین نشود و عقد موقّت آن است که مدت زناشویى در آن تعیین شود. براى مثال  مدت یک ساعت، یک روز، یک ماه، یک سال و یا بیشتر برای ازدواج در ضمن عقد شرط می شود.

زنى را که به این قسم عقد کنند، متعه و صیغه نیز مى نامند. این دو نوع ازدواج از جهاتی مشترک و از جهاتی با هم متفاوتند.

برخی از وجوه اشتراک آن دو عبارتند از:

پرسش  . در حین کار با شبکه اینترنت گاهى در کنار برخى از مقالات، عکس هاى مبتذل دیده مى شود که ناگزیر از دیدن آنها هستیم ؛ راهنمایى شما چیست؟
آیات عظام امام، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و وحید: اگر به طور اتفاقى چشمتان به آن بیفتد، اشکال ندارد ؛ ولى نگاه به آن با قصد لذت حرام است و بنابر احتیاط واجب، بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه، جایز نیست.1
آیات عظام بهجت، صافى، مکارم و نورى: اگر به طور اتفاقى چشمتان به آن بیفتد، اشکال ندارد ؛ ولى نگاه عمدى به آن (هر چند بدون قصد لذت )، جایز نیست.

پرسش  . دیدن فیلم هاى مبتذل به منظور سانسور کردن آن، چه حکمى دارد؟
آیات عظام امام، خامنه اى، فاضل و مکارم: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، براى مأموران نظارت در مقام عمل به وظیفه قانونى ـ به مقدار ضرورت ـ اشکال ندارد ؛ ولى باید از قصد لذت اجتناب کنند. واجب است افرادى که براى نظارت و بررسى گمارده مى شوند، از جهت فکرى و روحى زیر نظر راهنمایى مسئولان باشند.1
آیات عظام بهجت، صافى و وحید: نگاه به این فیلم ها ـ که همیشه با نگاه شهوت برانگیز همراه است ـ جایز نیست.2
آیه اللّه  سیستانى: اگر با قصد لذت باشد، حرام است. اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، بنابر احتیاط واجب، نگاه کردن به آن جایز نیست.

پرسش . نگاه به فیلم هاى مبتذل ـ که بیشتر زنان غیرمسلمان در آن بازى مى کنند ـ در صورتى که موجب تحریک انسان نشود، چه حکمى دارد؟
همه مراجع (به جز تبریزى و سیستانى ): با توجه به اینکه دیدن این گونه فیلم ها، شهوت برانگیز و مقدمه ارتکاب گناه است، نگاه به آنها حرام است.1
آیه اللّه  تبریزى: نگاه به فیلم هایى که موجب تحریک شهوت بر حرام یا ترویج فساد در جامعه باشد، جایز نیست.2
آیه اللّه  سیستانى: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه نیز باشد، بنابر احتیاط واجب نگاه به زنان جایز نیست.3

پرسش . حکم نگاه کردن زن به بازو و آرنج مرد نامحرم چیست؟
آیات عظام امام، خامنه اى و صافى: جایز نیست.1
آیه اللّه  بهجت: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.2
آیات عظام تبریزى، سیستانى، فاضل، مکارم، نورى و وحید: اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به گناه باشد، اشکال ندارد.3

پرسش  . اگر با مشاهده فیلم هاى شهوت انگیز، مقدارى از شهوت انسان فروکش کند و در جلوگیرى از ارتکاب حرام مؤثر باشد ؛ آیا مشاهده آن جایز است؟
همه مراجع: نگاه به این فیلم هاى شهوت انگیز، جایز نیست و توجیه یاد شده، مجوز ارتکاب حرام دیگر نمى شود.

پرسش . آیا زن و شوهر براى تحریک جنسى، مى توانند به فیلم هاى سکس و مبتذل نگاه کنند؟
همه مراجع (به جز تبریزى ): خیر، تحریک شهوت به وسیله فیلم هاى مبتذل و جنسى جایز نیست.1
آیه اللّه  تبریزى: نگاه به فیلم هایى که باعث تحریک شهوت بر حرام و یا ترویج فساد در جامعه مى شود، جایز نیست.2

پرسش . نگاه به فیلم هاى مجاز داخلى و خارجى ـ که از سوى وزارت ارشاد اجازه داده شده است ـ چه حکمى دارد؟
همه مراجع: [ اگر در حد ابتذال نبوده] و بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد و باعث مفاسد و انحرافات اخلاقى نشود، اشکال ندارد (خواه فیلم داخلى باشد یا خارجى ).

پرسش . آیا خلوت کردن دو نفر نامحرم در یک مکان، جایز است؟
امام، خامنه اى و نورى: اگر کسى نمى تواند وارد آن مکان شود و آنها بترسند که به حرام بیفتند، ماندنشان در آنجا حرام است.1
آیات عظام بهجت، سیستانى و وحید: اگر احتمال فساد برود، ماندنشان در آنجا حرام است ؛ هر چند طورى باشد که کس دیگر بتواند وارد شود.2
آیات عظام تبریزى و فاضل: اگر کسى نمى تواند وارد آن مکان شود ـ در صورتى که احتمال فساد برود ـ ماندنشان در آنجا حرام است.3
آیه اللّه  صافى: اگر کسى نمى تواند وارد آن مکان شود، ماندنشان در آنجا حرام است ؛ هر چند احتمال فساد ندهند و به گفت و گوهاى علمى و ضرورى بپردازند4.
آیه اللّه  مکارم: اگر کسى نمى تواند وارد آن مکان شود، بنابر احتیاط واجب ماندنشان در آنجا حرام است ؛ هر چند احتمال فساد ندهند و به گفت و گوهاى علمى و ضرورى مانند آن بپردازند5.

پرسش . زنى که مى داند به جهت چهره زیبایى که دارد، مردان نامحرم به او نگاه مى کنند، چه وظیفه اى دارد؟ آیا پوشاندن آن واجب است؟

آیات عظام امام، سیستانى، فاضل، مکارم و نورى: اگر باعث مفسده نشود، پوشاندن چهره بر او واجب نیست ؛ ولى مردان وظیفه دارند به او نگاه نکنند.1
آیات عظام بهجت، تبریزى و وحید: اگر باعث جلب توجّه مرد نامحرم شود، بنابر احتیاط واجب باید چهره خود را بپوشاند.2
آیه اللّه  صافى: باید چهره خود را در برابر نامحرم بپوشاند.

.کند، در اینجا تکلیف چیست؟

 همه مراجع: اصل تماس بدن زن و مرد با یکدیگر از روى لباس حرام نیست ؛ ولى اگر باعث تحریک شهوت و فساد گردد، جایز نمى باشد.1
تبصره. اگر در تماس بدنى، فشار و اتکا پیدا شود، باید از آن پرهیز کرد.

پرسش . برگزارى و شرکت جشن ها و مراسم در دانشگاه ـ که در آن دختران و پسران مختلط اند ـ چه حکمى دارد؟

همه مراجع: اصل اجتماع دختران و پسران، در یک محیط اشکال ندارد ؛ ولى اگر بانوان حجاب کامل را رعایت نکنند و آقایان نگاه گناه آلود داشته باشند و محرمات دیگرى (از قبیل موسیقى حرام و مانند آن ) انجام گیرد، اجتماع آنان در آن محل جایز نیست.

پرسش . چت کردن با شخصى که از جنسیت او بى اطلاعیم، چه حکمى دارد؟
همه مراجع: اگر ترس افتادن به حرام باشد، جایز نیست.

پرسش . آیا صحبت کردن با کسى که قصد داریم در آینده با او ازدواج کنیم، گناه است؟
همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد و باعث مفسده نشود، اشکال ندارد.1

پرسش . آیا در گفت وگوى زن و مرد نامحرم، فرقى بین گفت وگوى مستقیم و از راه دور هست؟
همه مراجع: خیر، هیچ تفاوتى در حکم نمى کند و در هر دو مورد، اگر با قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشکال دارد.

پرسش . آیا باید سرمه چشم، اصلاح صورت و ابروهاى رنگ کرده را از نامحرم پوشاند؟
امام: پوشاندن اصلاح صورت واجب نیست ؛ ولى پوشاندن سرمه چشم و رنگ ابرو ـ اگر نزد عرف زینت محسوب شود ـ واجب است.1
آیات عظام بهجت و صافى: باید آن را از نامحرم پوشاند.2
آیه اللّه  تبریزى: پوشاندن اصلاح صورت ـ به گونه اى که نزد زنان کهنسال و یا کمى کمتر از آن متعارف است ـ واجب نیست.3
آیات عظام سیستانى، مکارم و نورى: پوشاندن آن از نامحرم واجب نیست.34
آیات عظام خامنه اى، فاضل و وحید: اگر زینت محسوب مى شود، باید آن را از نامحرم پوشاند.5
تبصره. اگر موارد یاد شده به گونه اى باشد که باعث مفسده و جلب توجه مرد نامحرم شود، پوشاندنش واجب است.

پرسش . زیورآلات زن، اگر در معرض دید نامحرم باشد، چه حکمى دارد؟
آیات عظام امام، بهجت، صافى، خامنه اى، فاضل و وحید: باید از دید مرد نامحرم پوشانده شود.1
آیه اللّه  تبریزى: پوشاندن زیوآلات پنهانى (مانند دستبند، النگو و گردن بند )، از دید نامحرم واجب است ؛ ولى پوشاندن انگشترى که پیش زنان بزرگ سال و یا کمى پایین تر متعارف است، واجب نیست.2
آیه اللّه  سیستانى: پوشاندن گردن بند از دید نامحرم واجب است ؛ ولى پوشاندن النگو، دستبند، حلقه ازدواج و انگشتر واجب نیست.3
آیات عظام مکارم و نورى: پوشاندن زیورآلات پنهانى (مانند دستبند، النگو و گردن بند ) از دید نامحرم واجب است ؛ ولى پوشاندن حلقه ازدواج و انگشتر، واجب نیست.

پرسش . آیا براى زن جایز است که عطر بزند و از منزل بیرون رود؟

همه مراجع: خیر، جایز نیست.1
تبصره. حکم فوق بر این اساس است که بیرون رفتن زن از منزل با حالت معطّر، باعث تحریک و جلب توجه مرد نامحرم مى شود و اگر در جایى باعث این مفسده نشود، بیرون رفتن او با آن حالت اشکال ندارد.

پرسش . پوشیدن پیراهن آستین کوتاه در مقابل زن نامحرم، چه حکمى دارد؟

آیات عظام امام، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و مکارم: اشکال ندارد.1
آیه اللّه  نورى: اگر مخالف عفت عمومى نباشد و در نظر افراد متشرع، منکر محسوب نشود، اشکال ندارد.2
آیه اللّه  وحید: اگر بداند زنان از روى تعمّد و لذت به او نگاه مى کنند، واجب است مرد لباس آستین دار بر تن کند و در غیر این صورت اشکال ندارد.3
آیات عظام بهجت و صافى: بنابر احتیاط واجب، باید لباس آستین دار بر تن کند.4
تبصره. اگر در جایى پوشیدن لباس آستین کوتاه، باعث مفسده خاص گردد، اجتناب از آن واجب است.

پرسش . آیا پوشاندن زیر چانه و کف و روى پا، در مقابل نامحرم واجب است؟

همه مراجع (به جز تبریزى و مکارم ): آرى، باید آنها را از نامحرم بپوشاند.3
آیه اللّه  مکارم: پوشاندن زیر چانه واجب است ؛ ولى پوشاندن کف و روى پا تا مچ، بهتر است پوشانده شود و اگر احتمال مفسده بدهد واجب است پوشانده شود.2
آیه اللّه  تبریزى: پوشاندن زیر چانه واجب است ؛ ولى پوشاندن کف و روى پا تا مچ بنابر احتیاط، واجب است.3

پرسش . آیا بر زن لازم است خود را در مقابل بچه نابالغ بپوشاند؟
همه مراجع (به جز بهجت، تبریزى و مکارم ): اگر خوب و بد را مى فهمد و احتمال مى دهد که نگاهش به بدن زن، موجب تحریک شهوتش شود ؛ بنابر احتیاط واجب، باید بدن و موى خود را از او بپوشاند.1
آیه اللّه  بهجت: اگر خوب و بد را مى فهمد، بنابر احتیاط واجب باید بدن و موى خود را از او بپوشاند.2
آیات عظام تبریزى و مکارم: خیر، لازم نیست ؛ ولى بهتر است، بدن و موى خود را از پسرى هم که خوب و بد را مى فهمد، بپوشاند.

پرسش . پوشیدن مانتوهایى که برجستگى هاى بدن (مانند سینه و پشت ) را نمایان مى سازد، چگونه است؟
همه مراجع: اگر باعث تهییج شهوت باشد، جایز نیست.

پرسش . درباره حجاب و دلیل وجوب آن توضیح دهید؟

«وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُیُوبِهِنَّ »1 ؛ «و زینت خود را جز آن مقدار که نمایان است، آشکار نکنند و [ اطراف ]روسرى هاى خود را بر سینه خود افکنند [ تا گردن و سینه با آن پوشانده شود]».
«حجاب»، در لغت به معناى پرده، حاجب و پنهان کردن است و در اصطلاح «پنهان کردن زن خود را از دید مرد بیگانه است». آنچه دین اسلام بر زنان لازم دانسته، همان پوشش است که در متون دینى و در کلام فقیهان، از آن به ستر، پوشش، ساتر و پوشاننده تعبیر شده است.

پرسش . در برخى موارد مرثیه خوانى و یا مداحى زنان در مجلس خودشان، به گونه اى است که صداى آنان با بلندگو به گوش مردان رهگذر مى رسد ؛ آیا این عمل جایز است؟
همه مراجع (به جز مکارم ): اگر صداى آنان در معرض ریبه، تلذّذ و تهییج شهوت باشد، جایز نیست.1
آیه اللّه  مکارم: خیر، جایز نیست.

پرسش . همخوانى زنان و یا زنان و مردان در سرودها و تواشیح، چه حکمى دارد و آیا شنیدن آن جایز است؟
همه مراجع (به جز بهجت، صافى و مکارم ): اگر به صورت غنا نباشد و باعث تهییج شهوت و مفسده نگردد، اشکال ندارد.1
آیات عظام بهجت، صافى و مکارم: اگر باعث مفسده شود، حرام است و بدون آن نیز بنابر احتیاط واجب، جایز نیست.2

پرسش . گوش دادن به نوارى که خواننده اش زن باشد واز سروده هاى شعرایى مثل حافظ و مولوى و... استفاده کند، چه حکمى دارد؟
آیات عظام امام، بهجت، صافى، فاضل، مکارم و وحید: گوش دادن به آن جایز نیست.1
آیات عظام تبریزى، خامنه اى، سیستانى و نورى: گوش دادن به آواز زن، اگر غنا نباشد و باعث التذاذ جنسى و تهییج شهوت نشود و مفسده اى بر آن مترتب نگردد، اشکال ندارد.2
تبصره. «غنا» عبارت است از ترجیع صدا، به نحوى که طرب انگیز و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد.

پرسش . آیا زن مى تواند براى شوهرش برقصد و همراه با آن، به موسیقى طرب انگیز و شاد گوش کنند؟
همه مراجع (به جز بهجت ): رقص زن براى شوهر، در صورتى که با موسیقى حرام همراه نشود، جایز است.2
آیه اللّه  بهجت: اگر همراه با موسیقى حرام انجام گیرد، جایز نیست و اگر بدون آن باشد، بنابر احتیاط واجب جایز نیست.

پرسش . آیا رقص زن و مرد اشکال دارد؟
آیات عظام امام و خامنه اى: رقص اگر باعث تحریک شهوت، ارتکاب گناه و یا ترتّب مفسده شود و یا زن در بین مردان نامحرم برقصد، حرام است.1
آیه اللّه  بهجت: به طور کلى رقص اشکال دارد.2
آیه اللّه  تبریزى: رقص زن براى شوهر و رقص زن براى زنان، در مجالس عروسى و مانند آن ـ در صورتى که در معرض نگاه مرد (حتى پسر ممیز ) نبوده و مشتمل بر حرام دیگرى مثل موسیقى و مانند آن نباشد ـ اشکال ندارد. رقص در غیر این دو مورد، از مصادیق لهو بوده و سزاوار است که مؤمن، از لهو اجتناب کند.3
آیات عظام سیستانى و وحید: تنها رقص زن براى شوهر و بر عکس آن، جایز است.4
آیات عظام صافى، فاضل و مکارم: تنها رقص زن براى شوهر جایز است.5

پرسش . آیا زن مى تواند بدون اذن شوهر، از مال خودش نذر کند؟
آیات عظام امام و خامنه اى: خیر، نذر زن در اموال خودش، بدون اذن شوهر صحیح نیست.1
آیه اللّه  بهجت: نذر زن بدون اذن شوهر [ حتى در اموال خودش]، بنابر احتیاط واجب صحیح نیست.2
آیات عظام تبریزى و مکارم: اگر نذر زن مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او [ در هر حال ]صحیح نیست و اگر مزاحم نباشد، احتیاط مستحب آن است که با اجازه او باشد [ حتى در اموال خودش].3
آیات عظام سیستانى، صافى و وحید: اگر نذر زن مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او (در هر حال ) صحیح نیست و بنابر احتیاط واجب در اموال خودش نیز ـ غیر از حج، زکات، صله رحم و احسان به پدر و مادر ـ با اذن شوهر نذر کند.4
آیه اللّه  فاضل: اگر نذر زن مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او [ در هر حال] صحیح نیست و اگر مزاحم نباشد، احتیاط واجب آن است که با اذن او باشد ؛ به خصوص در نذر اموال (هر چند متعلق به خودش باشد ).5
آیه اللّه  نورى: آرى، نذر زن از مال خودش، بدون اذن شوهر صحیح است.6