ازدواج بر دو قسم است: دائمى و موقت. عقد دائم آن است که مدّت زناشویى در آن تعیین نشود و عقد موقّت آن است که مدت زناشویى در آن تعیین شود. براى مثال  مدت یک ساعت، یک روز، یک ماه، یک سال و یا بیشتر برای ازدواج در ضمن عقد شرط می شود.

زنى را که به این قسم عقد کنند، متعه و صیغه نیز مى نامند. این دو نوع ازدواج از جهاتی مشترک و از جهاتی با هم متفاوتند.

برخی از وجوه اشتراک آن دو عبارتند از:

1)در هر دو ، مادر زن و دختر زن به مرد محرم و حرام می گردد . همچنین پدر شوهر و پسر او به زن .

2)ازدواج زن شوهردار ( خواه متعه ، خواه دائم ) با مرد دیگری حرام است .

3)زنا با زن شوهردار ( چه متعه ، چه دائم ) موجب حرمت ابدی  می شود .

4)لازم است پس از جدایی در هر دو ( دائم و موقت ) ، زن عده نگهدارد .

5)در هر دو نوع ، مرد نمی تواند به طور همزمان با دو خواهر ازدواج کند .

6)خواستگاری از زوجه موقت همانند زوجه دائم حرام است.

عمده تفاوتهای عقد موقت با دائم عبارتند از:

1. زن و شوهر در عقد دائم از یکدیگر ارث مى برند ؛ بر خلاف عقد موقت.
2. جایز نیست زن و شوهر در عقد دائم شرط کنند که نزدیکى انجام نگیرد ؛ بر خلاف عقد موقّت.
3. در ازدواج دائم بر زن واجب است از همسرش تمکین کند ولی در ازدواج موقت الزامی نیست در ضمن در ازدواج موقت هر دو طرف می توانند زمان مراودات خود را از قبل تعیین کنند.
4. شوهر در عقد دائم باید نفقه زن را بپردازد ؛ برخلاف عقد موقّت.
5. در عقد دائم بر مرد لازم ایست  حداقل هر 4 شب یکبار نزد همسر خود باشد، برخلاف عقد موقت.
6. عدّه عقد دائم سه بارعادت ماهیانه دیدن است که با دیدن مرحله سوّم عدّه تمام مى شود، ولى عدّه عقد موقّت دوبار بیشتر نیست.
7. در عقد موقت پایان مدّت به منزله طلاق است و بلافاصله زن باید عدّه نگه دارد، بر خلاف عقد دائم . برای بر هم زدن ازدواج دائم طلاق نیاز است اما در ازدواج موقت با پایان مدت زمان عقد پیمان عقد باطل می شود حتی شوهر می تواند همه یا بخشی از مدت زمان را به زن ببخشد واز هم جدا شوند.
8. زن در عقد دائم بدون اجازه شوهر نمى تواند بیرون برود ؛ ولى در عقد موقت مى تواند ؛ مگر آنکه باعث تضییع حق شوهر شود.
9. ذکر مدت در عقد دائم لازم نیست ؛ ولى در عقد موّقت باید مدّت ذکر شود.
10. عدم وجود مهریه در ازدواج موقت موجب بطلان عقد است ولی در ازدواج دائم تعیین مهر واجب نیست و در صورت اختلاف مهرالمثل تعیین می شود.
11. در ازدواج دائم هیچکدام از زوجین بدون جلب رضایت دیگری حق ندارد از بچه دار شدن جلوگیری کند ولی در ازدواج موقت جلب رضایت دیگری ضرورتی ندارد .
12. در ازدواج دائم تعیین محل مسکن با شوهر است اما در ازدواج موقت ملاک قرارداد بین زن وشوهر است و اگر قراردادی نداشته باشند زن اجباری به ماندن در محل معین شده توسط شوهر را ندارد.
13. در ازدواج دائم «مسلمان» نمى تواند با «غیر مسلمان» ازدواج کند، ولى ازدواج موقت مرد مسلمان با زن غیر مسلمانى که از اهل کتاب است (مانند مسیحى و یهودى) مانعى ندارد.
14. در ازدواج دائم با ایجاد سه بار فسخ (طلاق) نیاز به محلل پیدا می شود و فرد نمی تواند با همسر قبلی اش ازد
     
    واج کند اما در ازدواج موقت تعدد عقد ایرادی ندارد و محلل نمی خواهد.
15. در ازدواج دائم مرد حق ندارد بیش از چهار زن دائمی داشته باشد اما در ازدواج موقت می تواند تعداد زن بیشتری اختیار کند.

میتوان گفت ازدواج موقت از جهات متعدّد و مۆثری با ازدواج دائم تفاوت دارد و زن و مرد آزادی عمل بیشتری دارند. اساساً خداوند حکیم این حکم را تشریع فرموده تا افرادی که شرایط زندگی دائمی را ندارند، دچار آلودگی و گناه نشوند و از طریق مشروع نیاز طبیعی و جنسی خود را تأمین کنند.

بدیهی است که ما با این خصوصیات طرفدار این قانون هستیم ـ چنان که در دین الهی بیکم و کاست وارد شده است ـ اینکه بعضی مردان و زنان از این قانون سوء استفاده میکنند، ربطی به قانون ندارد.

لغو این قانون،

جلو

آن سوء استفادهها را نمیگیرد، تنها شکل آنها را عوض میکند. به علاوة با نبود قانون، در حقیقت جواز هرگونه عملی صادر میشود.

مشکل جهل و عدم تربیت صحیح افراد را با تعویض قانون نمیتوان حل کرد.

تفاوت ازدواج موقت که از یک ساعت تا چندین سال را میتواند دربربگیرد با زنا و رابطة نامشروع و آزاد هر مرد با هر زن این است که در عقد موقت، مسۆولیت همسرداری، اجرای صیغه ازدواج، ایجاد محرمیت بین بعضی از افراد، تعیین مهر و بار آن بر دوش مرد، محدودیت ازدواج با برخی افراد و در بعضی ایام، تکلیف عدّه برای زنان بین نه سال تا دوران یائسگی و آرامش روانی و جسمی به‎دلیل استفاده از راه مشروع وجود دارد که آن ر

ا از

زنا ممتاز و جدا میکند. نکاح مدت دار راهی است که خداوند مقرّر فرموده و جواز شرعی دارد و انسان باید همواره در راه مجاز و سالم حرکت کند.

منبع: تبیان