پرسش . اگر مادر یا پدر شوهر مهریه عروس را قبول کنند، آیا پرداختن آن بر عهده او است یا شوهر؟
همه مراجع: هر کس مهریه دختر را قبول کند، بر عهده او است.[1]
تبصره. البته بهتر است، نخست آن را به داماد ببخشد.
پرسش . اگر مادر یا پدر شوهر مهریه عروس را قبول کنند، آیا پرداختن آن بر عهده او است یا شوهر؟
همه مراجع: هر کس مهریه دختر را قبول کند، بر عهده او است.[1]
تبصره. البته بهتر است، نخست آن را به داماد ببخشد.
پرسش . اگر زن از حقوق شرعى و واجب شوهر سرپیچى کند، آیا مرد مى تواند مهریه او را ندهد؟
پرسش2 . اگر در عقد موقّت، شوهر مدت را ببخشد، آیا مهرى بر عهده او است؟
همه مراجع: اگر با او نزدیکى کرده باشد، باید تمام مهر را بدهد و اگر نزدیکى نکرده، نصف آن را باید بپردازد.[1]
پرسش 1 . اگر زن در عقد موقّت تمکین نکند، آیا مى تواند مهریه خود را از شوهر مطالبه کند؟
همه مراجع: به هر مقدارى که در این مدت تعیین شده، تمکین نکند؛ به نسبت از مهریه او، کاسته خواهد شد.[1]
پرسش1 . اگر بعد از ازدواج، معلوم شود که زن عیبى دارد که شوهر مى تواند عقد را فسخ کند؛ آیا زن هنگام فسخ عقد حق مطالبه مهر را دارد؟
همه مراجع: اگر مرد پیش از نزدیکى عقد را فسخ کند، زن حق دریافت چیزى را ندارد؛ ولى اگر بعد از نزدیکى باشد، زن مى تواند تمام مهر خود را از شوهر بگیرد.[1]
پرسش2 . اگر بعد از عقد ازدواج، معلوم شود که مرد عیبى دارد که زن مى تواند عقد را فسخ کند؛ آیا در این هنگام حق مطالبه مهریه را دارد؟
همه مراجع: اگر بعد از نزدیکى عقد را فسخ کند، مى تواند تمام مهر خود را از شوهر بگیرد. اما اگر پیش از نزدیکى باشد، حق دریافت چیزى را ندارد؛ مگر اینکه شوهرش عنین باشد که در این صورت، مى تواند نصف مهر خود را از او بگیرد.[2]
تبصره. «عنین» به مردى گویند که توان آمیزش جنسى را ندارد.
پرسش . اگر زن نازا باشد و مرد او را طلاق بدهد، آیا حق دریافت مهریه را دارد؟
همه مراجع: نازایى عیب محسوب نمى شود و زن حق دریافت تمام مهریه را دارد.[1]
پرسش . اگر به اعتقاد اینکه، دختر باکره است با او ازدواج کند؛ آن گاه بعد از عقد متوجه شود که بکارتش از بین رفته؛ آیا عقد صحیح است؟
همه مراجع: آرى، عقد صحیح است و باید مقدار تفاوت مهریه دختر باکره و غیر باکره را - که همانند و هم شأن او هستند - در نظر گرفت و به نسبت آن از مهریه او کم کرد. به عنوان مثال اگر مهریه این دختر صد سکه و مهریه دختر باکره هم شأن او، هشتاد سکه و مهریه دختر غیرباکره هم شأن او شصت سکه طلا باشد؛ در این صورت شوهر مى تواند، 75 سکه طلا به همسرش بدهد.[1]
پرسش1 . آیا زن به مجرد اجراى عقد ازدواج، مى تواند مهریه را مطالبه کند؟
همه مراجع: در صورتى که هنگام خواندن عقد براى پرداخت مهر، مدتى معین نکرده باشند و مرد نیز قدرت و توانایى مالى داشته باشد؛ مى تواند مهر خود را از او مطالبه کند.[1]
پرسش2 . اگر زن مهریه خود را از شوهر مطالبه کند، وظیفه او چیست؟
همه مراجع: اگر براى مهریه مدت تعیین نشده، چنانچه بتواند بدهى او را بدهد، باید در اسرع وقت آن را بپردازد و اگر تأخیر بیندازد گناهکار است.
پرسش3 . اگر زن بعد از نزدیکى، مهرش را از شوهر بطلبد؛ ولى او قادر به پرداخت آن نباشد، تکلیف چیست؟
همه مراجع: اگر شوهر به جز خانه و اثاثیه آن و چیزهاى دیگرى که به آنها نیاز دارد و یا در شأن او است، چیز دیگرى نداشته باشد؛ زن نمى تواند مهر خود را از او مطالبه کند؛ بلکه باید صبر کند تا او بتواند بدهى خود را بپردازد.[2]
پرسش. اگر زن مهریه خود را - که در ذمه شوهر است - به او ببخشد، بعد پشیمان شود؛ آیا مى تواند آن را از شوهر طلب کند؟
همه مراجع: اگر مهریه در ذمه شوهر بوده و ابرا کرده (بخشیده) است، نمى تواند از او مطالبه کند.[1]
پرسش. اگر مهریه زن عین خارجى (مانند خانه، ماشین و...) باشد و سپس آن را به شوهر ببخشد، آیا مى تواند دوباره آن را پس بگیرد؟
همه مراجع (به جز تبریزى و صافى): اگر هنوز عین خارجى در اختیار شوهر است و آن را به دیگرى واگذار نکرده، مى تواند دوباره آن را پس بگیرد؛ هر چند نگرفتن بهتر است.[1]
آیات عظام تبریزى و صافى: اگر آن را در اختیار شوهر قرار داده باشد، بنابر احتیاط واجب، نمى تواند آن را پس بگیرد.[2]
پرسش. آیا زن مى تواند پیش از خواندن عقد موقّت، مهریه خویش را ببخشد و خطبه عقد را بدون ذکر مهریه بخوانند؟
همه مراجع: خیر، عقد موقّت بدون ذکر مهر باطل است؛ ولى مى تواند بعد از عقد آن را ببخشد.[1]
پرسش . دخترى را یک بار با 500 هزار تومان و پس از چند ماه با مهریه سى سکه بهار آزادى عقد مى خوانند؛ کدام مهریه بر عهده پسر است؟
همه مراجع: اگر عقد اول بر پانصد هزار تومان مهر خوانده شده، مهریه همین مقدار است و عقد دوم هیچ اثرى ندارد و نوشتن سى سکه در قباله محضرى، هیچ حقى براى زن ایجاد نمى کند؛ مگر آنکه در ضمن عقد لازم دیگرى، شرط کنند که سى سکه بر مهریه اول اضافه گردد.[1]
پرسش . آیا زن مى تواند مهریه خود را با شوهرش مصالحه کند که با زن دیگرى ازدواج نکند؟
آیات عظام امام، خامنه اى، فاضل و نورى: اگر شوهر این مصالحه را بپذیرد، احتیاط واجب آن است که با زن دیگرى ازدواج نکند.[1]
آیات عظام بهجت، تبریزى، سیستانى، صافى، مکارم و وحید: اگر شوهر این مصالحه را بپذیرد، واجب است با زن دیگرى ازدواج نکند.[2]
پرسش . تعیین مهریه حق چه کسى است؟ آیا حق دختر است یا پدر و مادر؟
همه مراجع: از نظر شرعى، تعیین مهریه حق دختر است؛ ولى مشاوره و رعایت احترام پدر و مادر و بستگان، کار بسیار پسندیده اى است.[1]
پرسش. مقدار مهریه چقدر باید باشد؟ آیا قرار دادن مهریه زیاد بر خلاف شرع است؟
همه مراجع: در دین اسلام براى مهریه، میزان خاصى به طور لزوم معین نشده است؛ بلکه بر اساس توافق و رضایت زن و شوهر انجام مى گیرد. اما مستحب است که مقدار آن از مهرالسنه (پانصد درهم) بیشتر نگردد و نیز باید کمترین میزان آن، به مقدارى باشد که در نظر عرف داراى ارزش باشد.[1]
پرسش. مردى فاقد منزل و هرگونه ملکى است؛ ولى در هنگام تعیین مهریه، به دروغ یک دانگ و نیم از منزل مسکونى را مهر زن مى کند و براساس آن عقد دائم مى خوانند. تکلیف عقد و مهریه چگونه است؟
همه مراجع: در فرض یاد شده، عقد صحیح است؛ ولى مهریه باطل است و اگر شوهر نزدیکى کرده باشد، باید مهرالمثل به همسرش بپردازد.[1]
پرسش . اگر زن بعد از نزدیکى با همسرش، مهرش را از شوهر بطلبد ؛ ولى او قادر به پرداخت آن نباشد، تکلیف چیست؟
همه مراجع: اگر شوهر به جز خانه و اثاث آن و چیزهاى دیگرى که به آنها نیاز دارد و یا در شأن او است، چیز دیگرى نداشته باشد، زن نمى تواند مهر خود را از او مطالبه کند ؛ بلکه باید صبر کند تا او بتواند بدهى خود را بپردازد.1
پرسش. مقدار مهرالسنه را بیان کنید؟
همه مراجع: «مهر السنه» مقدار مهرى است که نبى اکرم (صلی الله علیه و آله) براى همسران خود و حضرت زهرا (علیهاالسلام) قرار داد. مقدار آن پانصد درهم است و هر درهم، معادل 6/12 نخود نقره سکه دار است. در مجموع برابر 6300 نخود (یا 5/262 مثقال ) مى شود و قیمت آن در هر زمان، تابع نرخ همان زمان است.1
پرسش . اگر به اعتقاد اینکه، دختر باکره است با او ازدواج کند، آن گاه بعد از عقد متوجه شود که بکارتش از بین رفته ؛ آیا عقد صحیح است؟ آیا از مهر چیزى کسر مى شود؟
همه مراجع: آرى، عقد صحیح است و باید مقدار تفاوت مهریه دختر باکره و غیرباکره اى که همانند و هم شأن او هستند، در نظر گرفت و به نسبت آن از مهریه او کم کرد. به عنوان مثال اگر مهریه این دختر صد سکه و مهریه دختر باکره هم شأن او، هشتاد سکه و مهریه دختر غیرباکره هم شأن او، شصت سکه طلا باشد ؛ در این صورت شوهر مى تواند هفتاد و پنج سکه طلا به همسرش بدهد.1
پرسش . اگر مردى قصد پرداختن مهریه همسرش را نداشته باشد، آیا این عقد آنها باطل است؟
همه مراجع: عقد صحیح است و مرد باید مهریه را بپردازد.1
قال الصادق (علیه السلام):
السراق ثلاثه:
مانع الزکوه و مستحل مهور النساء و کذلک من استدان دینا و لم ینو قضائه.2
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
دزدها سه قسمند:
1. آنکه زکات ندهد،
2. آنکه مهریه زنان را براى خود حلال بداند (و قصد پرداخت آن را نداشته باشد.)
3. کسى که قرض کند و قصد دادن آن را نداشته باشد.
پرسش . اگر مرد هنگام اجراى عقد ازدواج، مهریه اى را قرار دهد که مى داند قدرت پرداخت آن را ندارد ؛ آیا این عقد باطل است؟
همه مراجع: خیر، عقد صحیح است و باید مهریه اى را که تعیین کرده، به زن بپردازد.1